Fedora نام پروژه ای است که هدف آن توسعه برنامه های کاربردی به شکل Add-on برای لینوکس ردهت بوده است...
● Fedora چیست؟
Fedora.us نام پروژه ای است که هدف آن توسعه برنامه های کاربردی به شکل Add-on برای لینوکس ردهت بوده است (مشابه وضعیتی که گروه داوطلبان توسعه لینوکس debian از سال ها قبل ایجاد کرده بودند). در این پروژه، گروهی بین المللی از برنامه نویسان داوطلب برای توسعه بسته های نرم افزاری Third party RPM با کیفیت بالا برای سکوی لینوکس Redhat، گرد هم آمده اند.
در سال 2002 یکی از دانشجویان دانشگاه هاوایی بنام Warren Togami سایتی دیگری را با هدف مشابهی راه اندازی کرد که وظیفه داشت تا همان هدف تهیه بسته های نرم افزاری با کیفیت بالا را برای لینوکس ردهت پیگیری نماید. جدیت این گروه که به فدورا معروف شد ادامه یافت تا آن که مقارن شد با سال تغییر و تحول در شرکت ردهت. سال گذشته شرکت ردهت اعلام کرد که از آن تاریخ به بعد فرایند پشتیبانی رسمی از نسخه های غیرسرور و به اصطلاح Enterprise را به جامعه open source داوطلب واگذار خواهد کرد که بلافاصله مشخص شد که هدایت آن به گروه فدورا سپرده شده است.
اگر تا این جا احساس سردرگمی کرد ه اید و نتوانسته اید تفاوت های گروه fedora.us، پروژه فدورا و ارتباط آن با ردهت را به خوبی درک کنید، ناراحت نباشید، در ابتدای این جریانات علاوه بر کاربران عادی، تعداد قابل توجهی از متخصصان و اهل فن هم سردرگم شده بودند!
برای آن که موضوع روشن تر شود، باید نگاه دقیق تری به هر یک از طرفین این معادله بیاندازیم. گروهی که آقایTogami آن را هدایت می کردند که فعلاً می توانیم آن را پروژه فدورای تاگامی بنامیم، تا قبل از تغییر و تحول، مسوول تهیه و نگهداری بسته های نرم افزاری لینوکس ردهت بودند.
در سایت این پروژه، کاربران لینوکس ردهت می توانستند بسته های نرم افزاری را بیابند که امکان تهیه آن به طور مستقیم از سایت ردهت وجود نداشت. نرم افزارهای Mplayer و Wine نمونه هایی از این بسته ها هستند. آن طور که اعضای این گروه عنوان می کرده اند، در همین اواخر کار آنان بسیار دشوار شده بود و وظیفه کنترل کیفیت و پشتیبانی از نرم افزارها و به طور کلی حجم کار، بسیار زیاد شده بود.
از طرف دیگر همان طور که در آغاز به آن اشاره کردیم، گروه دیگری موسوم به fedora در سایتی به نشانیFedora.us نیز مسوولیت راهبرد پروژه دیگری که به شکل رسمی (RHLP (the Red Hat Linux Project نام داشت، اما به تدریج به آن نیز فدورا گفته می شد، را برعهده داشت. در این پروژه نیز بسته های نرم افزاری لینوکس ردهت جمع آوری می شده و مورد پشتیبانی قرار می گرفتند. اهداف این گروه بیشتر از آن که ایجاد یک بانک نرم افزاری باشد، به سمت نزدیک کردن لینوکس ردهت به نسخه رایگان و یا (free consumer distribution) بود. در واقع در این پروژه سعی می شده تا به مدل توسعه لینوکس debian نزدیک شوند.
تاگامی نیز مانند بعضی دیگر از کاربران حرفه ای لینوکس ردهت، از دیدن تلاش های پراکنده در اطراف ردهت برای پیشبرد بیشتر این سیستم عامل، احساس رضایت نداشت. او نهایتاً با Michael K. Johnson در ردهت تماس می گیرد و پیشنهاد نوعی ادغام این فعالیت (فعالیت های گروه خودش و RHLP) را به او ارائه می دهد.
در نهایت نه تنها پیشنهاد تاگامی پذیرفته می شود، بلکه فرا تر از آن نیز می رود و ردهت کار توسعه نسخه های غیرEnterprise خود را نیز به جریان این ادغام می افزاید. به این ترتیب، شرکت ردهت دارای دو خط تولید موازی خواهد گردید. یکی برای توسعه نسخه های Enterprise و خط دیگری برای توسعه نسخه هایی شبیه لینوکس Debian که این مورد به صورت رسمی مورد پشتیبانی ردهت قرار ندارد و به اصطلاح community-supported است.
(زمانی که گفته می شود ردهت دیگر به طور رسمی از نسخه های غیر Enterprise پشتیبانی نمی کند، بیشتر از آن که به نقش ردهت در توسعه این نسخه ها اشاره شود، متوجه پشتیبانی فنی به اشکال گوناگون مانند تماس های تلفنی، مشاوره و دیگر صور خدمات فنی است. خلاصه آن که ردهت به ازای فروش نسخه های Enterprise می تواند خدمات پشتیبانی ارائه کند).
اما آنچه که هنوز هم به آشفتگی ها دامن می زند، وجود سایت ها و نشانی هایی متفاوتی است که با وجود اسامی مشابه فدورا، دارای محتوای یکسانی نیستد. این موضوع یکی از مشکلات نسبتاً بزرگ پروژه ادغام گروه های فدورا محسوب می شود. گفته می شود که حجم کار مورد نیاز برای سامان دهی به همه اسناد موجود و یکسان سازی آن ها بسیار زیاد است و به همین دلیل این کار قرار است تا به تدریج و با دقت تمام انجام شود.
● لینوکس Fedora Core2
پس از آن که از طرف ردهت اعلام شد که پشتیبانی از نسخه های غیر Enterprise را بعد از نسخه لینوکس ردهت 9 به گروه داوطلب واگذار کرده است، سر و صدای زیادی بر پا شد، اما همگان با عرضهِ به موقع نسخه ای که Fedora1 Core نام داشت، دیدند که موضوع عدم پشتیبانی رسمی ردهت به هیچ وجه به معنی کنار گذاشتن مفهوم اپن سورس و نرم افزاری مانند لینوکس ردهت نیست.
در ابتدا گروه زیادی از کاربران لینوکس ردهت، خصوصاً کاربران غیرآمریکایی از موضوع این تغییر و تحول و ادغام پروژه های فدورا با یکدیگر ناراضی بودند. اما به زودی با توجه به مساله افزایش بسته های نرم افزاری قابل استفاده در لینوکس فدورا (به دلیل رها شدن این نرم افزار از قید و بندهای مربوط به قوانین لیسانس های نرم افزاری) رضایت این گروه از کاربران نیز جلب گردید.
در واقع پس از آن که مدل توسعه این نسخه از لینوکس تغییر کرد، همان طور که در عمل نیز دیده شد، سرعت کار توسعه و در نتیجه عرضه نسخه های جدیدتر به بازار از گذشته سریع تر شده است به طوری که هنوز چند ماه از عرضه نسخه 1 لینوکس فدورا نگذشته بود که شاهد ارائه نسخه های موسوم به Fedora Core 2 Test.2 و test3 و نهایتاً نسخه نهایی fedora Core2 بودیم.
● ویژگی های لینوکس فدورا 2
زمانی که این سیستم عامل را تهیه می کردم، کنجکاو بودم ببینم که آن را باید بر روی کدام یک از کامپیوترها نصب کنم. زمانی که دیدم این سیستم عامل بدون هیچ مشکلی روی قدیمی ترین دستگاه هم به راحتی کار کرد، خیلی خوشحال شدم. بدین ترتیب یک دستگاه قدیمی، با یک سیستم عامل جدید، جلوه ای بسیار مدرن یافته بود (سیستم قدیمی مورد نظر یک دستگاه پنتیوم III با سرعت 600 مگاهرتز و با 384 مگابایت حافظه رم و کارت گرافیکی S3 با 16 مگابایت رم بوده است).
کرنل 2,6.5، Gnome 2.6 ،KDE 3.2 و پیاده سازی نسخه جدیدتری از X11 تغییرات مشخص نسخه FC2 محسوب می شوند که در نخستین نگاه هر کاربری، به چشم می آیند.
نصب FC2 همانند گذشته به راحتی انجام می شود. اما در این نسخه روش نصب جدیدتری نیز علاوه بر روش های قبلی HTTP) ،FTP ،DVD و CD) پیش روی کاربران قرار داده شده است. نصب از طریق درایوهای USB قابلیتی است که در سخت افزارهای جدیدی که امکان بوت شدن سیستم از درایو USB را فراهم کرده اند، می تواند بسیار مفید باشد.
نرم افزاری که امکان نصب FC2 را در محیط گرافیکی فراهم می آورد، نسخه جدیدتری از همان نرم افزار گذشته یعنیAnaconda است (شاید دانستن این که این نرم افزار به زبان Python نوشته شده است، برایتان جالب باشد). اگرچه در این برنامه نصب، همانند بعضی از نسخه های لینوکس، امکان انتخاب گزینه نصب Advanced به کاربر داده نشده است، اما جزئیات زیادی در تنظیمات زمان نصب، بدون آن که این فرایند را برای کاربر تازه کار دشوار سازد، در آن گنجانده شده است.
در زمان نصب از کاربر خواسته می شود تا بین سه نوع انتخاب یعنی Personal Desktop ،Workstation و Server یکی را انتخاب کند. انتخاب هر یک از این موارد به معنی آن است که سیستم برای کاربرد مورد نظر آرایش خواهد شد. به عنوان مثال گزینه Desktop همان طور که از نام آن مشخص است، سیستم را برای کاربردهای خانگی آماده خواهد کرد و یا انتخاب workstation باعث خواهد شد تا علاوه بر نرم افزارهای گروه کاربردهای خانگی، مجموعه ای از نرم افزارهای دیگری مانند ابزارهای برنامه نویسی نیز به سیستم اضافه شوند.
تم Bluecurve از زمان نسخه 8 لینوکس ردهت در این محصول گنجانده شده بود. اما با گذشت زمان بین این تم (theme)و دیگر عناصر گرافیکی تناسب بیشتری ایجاد شده است و نرم افزارها نیز فرصت بیشتری برای هماهنگی با این تم یافته اند. به عنوان مثال نسخه OpenOffice1,1 شاید به بهترین شکل ممکن توانسته است که خود را باBlueCurve هماهنگ نماید.
پشتیبانی از زبان های گوناگون در FC2 به صورت بهتر و پیشرفته تری پیاده سازی شده است. به طوری که در هنگام نصب کاربران ملیت های مختلف می توانند از رابط کاربر به زبان خود استفاده کنند. آزمایش زبان فارسی در زمان نصب برایم بسیار جالب بود. اما متاسفانه بد ترین قلم ممکن برای این کار انتخاب شده بود. به طوری که حتی خواندن بعضی از عبارات برایم دشوار بود. خلاصه ترجیح دادم تا از همان زبان انگلیسی برای رابط کاربر استفاده کنم، فقط پشتیبانی از زبان فارسی را به طور آزمایشی خصوصاً برای تایپ انتخاب کردم.
این آزمایش یعنی مثلاً امکان تایپ در نرم افزارهای گوناگون تقریباً رضایت بخش بود. البته در این مورد باید یادآور شوم که امکان استفاده از قلم فارسی در نرم افزار OpenOffice همانند گذشته با مشکلاتی روبرو بود و متقابلاً Koffice (همانند گذشته) مانند یک <جنتلمن> رفتار می کرد.
بین طرف داران میزکارهای Gnome و KDE همواره رقابت پایان ناپذیری وجود داشته است. به نظر می رسد تلاش های گروه میگوئل ایکازا - رهبر پروژه Gnome اخیراً به بار نشسته باشد و کاربران و البته مسئولان پروژه فدورا، Gnome را به KDE ترجیح داده باشند. زیرا میزکار Gnome به صورت پیش فرض برای این سیستم عامل انتخاب شده است. البته در این مورد باید بیشتر دقت کرد، زیرا از زمان نسخه لینوکس ردهت 9 به بعد می دانستیم که مذاکرات پشت پرده ای بین شرکت زیمیان (Ximian) عرضه کننده Gnome با شرکت هایی همچون ردهت و حتی IBM انجام شده بود و راه و روش زیمیان از خط و مشی اپن سورس فاصله گرفته بود.
شاید انتخاب پیش فرض این میز کار از سوی گروه فدورا هم به همین دلیل باشد. اما موضوع پشتیبانی از زبان های غیرلاتین مورد دیگری است که تعادل بین این دو میزکار را نزد کاربران شرقی به گونه ای دیگر برهم خواهد زد. یکی از تغییرات این نسخه از لینوکس، استفاده از معماری صوتی جدید به نام (Advanced LinuxSound Architechture ALSA) در آن است.
(Explicit Congestion Notification ECN) یکی از قابلیت های جدید به کار گرفته شده در هسته 2/6 (Kernel) این سیستم عامل است. این ویژگی امکانی فراهم آورده است که مسیر یاب ها می توانند وضعیت شبکه را به اطلاع سیستم های کلاینت برسانند. اما گفته شده است که این ویژگی با بعضی از دیواره های آتش سازگاری ندارد. برای غیر فعال کردن ECN می توان خط زیر را به فایل etc/sysctl.conf/ اضافه کرد.
netiPV4.tcp_enc = 0/
اضافه شدن پشتیبانی از معماری SELinux هم یکی تفاوت های عمده این نسخه محسوب می شود. این معماری یعنی Security Enhanced Linux در واقع یک فنا وری امنیتی جدید برای لینوکس محسوب می شود که توسط آژانس امنیت ملی (NSA) طراحی شده است. در معماری SELinux، به مدیران شبکه امکان تعریف جزئیات ظریف تری در خصوص حقوق دسترسی کاربران شبکه، داده شده است
یک طراح به نام Jason Farsai جدیدا کامپیوتر بسیار کوچکی به نام Yuno طراحی کرده است که کمی خارج از ذهن و تصور است . ما در طول روز یک سری کار های ثابت و تکراری مثل خوردن ٬ مطالعه کردن ٬ گوش دادن و البته نوشیدن داریم و من فکر کنم یکی از دلایلی که که این وسیله به این شکل طراحی شده است همین می باشد . توسط این کامپیوتر که صفحه آن لمسی ( touch screen ) می باشد می توانید ایمیل خودتون را چک کنید – عکس خودتون را به عنوان اسکرین سیور قرار دهید – از آخرین اخبار هواشناسی – بورس و وضعیت ترافیک با خبر شد و ....
هنگام چت (CHAT) در یاهو و یا سرویس های دیگر مسنجر ممکن است از افراد مختلف فایلی را دریافت کنید که گاهی اوقات این فایلها برای نفوذ به کامپیوتر شما ویا دزدیدن پسوورد شما می باشند. در این زمینه روشی وجود دراد که با استفاده از آن هنگام دریافت فایل، تا حد زیادی از امنیت آن اطمینان حاصل فرمائید:
- وقتی شخصی فایلی را برای شما ارسال می کند، در پیغامی که برای شما مبنی بر تایید آن می آید، نام شخص فرستنده، نام فایل، حجم آن و همچنین فرمت و از این قبیل اطلاعات در آن قید شده است. شما باید توجه داشته باشید که آیا فایلی که برای شما ارسال شده است ، از لحاظ نوع و فرمت، همان فایلی است که قرار بوده ارسال شود، یا خیر؟
در حقیقت مثلا اگر میخواهید عکسی را دریافت نمایید، باید فایل مربوطه پسوند JPG یا یکی از پسوند های فایلهای گرافیک را داشته باشد، ( نه اینکه فایلی با پسوند Exe و یا Bat یا Com برای شما ارسال شود و فرستنده هم مدعی باشد که این یک فایل تصویری است). در واقع فایلهایی که با نرم افزارها Magic-ps ساخته شده اند، دارای پسوند هایی نظیر SCR یا Exe و ... و یا مثل (mypic.jpg.exe) می باشند، که نشان دهنده آن است که فایل فرستاده شده، یکی از انواع فایل های ساخته شده توسط برنامه Magic-ps یا برنامه های مشابه است، که برای به دست آوردن پسوورد شما می باشد. بنا براین همواره نوع پسوند فایلهای دریافتی را زیر نظر داشته باشید و بدانید که از این طریق و قبل از هر جیز میتوانید تا حد زیادی از کیفیت، نوع و چگونگی عملکرد و ماهیت یک فایل اطلاع حاصل کنید.
برای اطمینان و امنیت بیشتر حتما یک نرم افزار ضد ویروس معروف و به روز شده بر روی کامپیوتر خود داشته باشید و همواره فایلهای دریافتی از اینترنت را اسکن نمایید تا امنیت و اطمینان شما درصد بالاتری داشته باشد و درصد تخریب اطلاعات کامپیوتر توسط ویروس ها بسیار کم شود.
موفق با شید .
نظر یادت نره .
امروز براتون یک شعبده بازی گذاشتم شاید خارج از گود باشد اما چون از این شعبده خوشم امد گفتم چه بسا برای شما دوستان هم بگذارم اگر هم شما استقبال کنید و در نظرات عنوان کنید براتون چنتا دیگر میگذارم . اگر به عنوان توجه کرده باشید متوجه میشوید که موضوع ما این است که که تعداد برادران و خواهران یک فرد را بدست اوریم حال به کار های زیر توجه و ان ها را انجام دهید :
1- از یک نفر بخواهید که تعداد برادرانش را به اضافه 3 کند .
2- حاصل بدست آمده را در عدد 5 ضرب و عدد 20 را به آن اضافه کند .
3- حاصل به دست آمده را در عدد 2 ضرب و به تعداد خواهرها اضافه کند .
4- به حاصل، عدد 5 را اضافه و عدد 75 را از آن کم کند .
5- نتیجه را به شما بگوید .
6- عدد حاصل که دو رقمی است ، تعداد خواهران و برادران را مشخص می نماید.
7- عدد سمت راست تعداد خواهرها و عدد سمت چپ تعداد برادرها است.
موفق باشید .
نظر یادت نره .
ویلیام هنری گیتس سوم مشهور به بیل گیتس، در ۲۸ اکتبر ۱۹۵۵ در سیاتل، مرکز ایالت واشنگتن آمریکا به دنیا آمد. او و پل آلن شرکت مایکروسافت را پایه ریزی نمودند. گیتس بهعنوان مدیر عامل و مدیر معماری نرم افزار در شرکت مایکروسافت فعالیت کردهاست و دارای بیشترین سهام (معادل ۸٪) می باشد. بر اساس مجله فوربس بیل گیتس بین سالهای ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۷ میلادی ثروتمندترین مرد جهان شناخته شدهاست و داراییهای او معادل ۶۵ میلیارد دلار برآورد شدهاست. در مجموع٬ ثروت خانواده گیتس بعد از خانواده والتون وارثان وال مارت و بنیانگذارش سم والتون در رتبه دوم قرار دارد. در ژانویه ۲۰۰۷ مجله فورچون اعلام کرد که ثروت میلیاردر مکزیکی کارلوس اسلیم از ثروت بیل گیتس پیشی گرفتهاست ولی مجلهٔ فوربس همچنان گیتس را بهعنوان ثروتمند ترین مرد جهان می شناسد و اعلام کردهاست تا سال آینده برنامهای برای بررسی ثروت کارلوس اسلیم ندارد. بیل گیتس در دنیا بهعنوان بنیانگذار تحول در رایانه های شخصی بسیار مشهور میباشد. نحوه تجارت بیل گیتس به دلیل اینکه قدرت رقابت را از رقیبان سلب کردهاست همواره مورد انتقاد بودهاست و در زمان هایی نیز از او به این دلیل شکایت شدهاست. گیتس همواره تلاشهای خیرخواهانه متعددی را نیز تعقیب کردهاست و در این راستا بنیاد بیل و ملیندا گیتس را در سال ۲۰۰۰ تأسیس کردهاست.
بیل گیتس در ۲۸ اکتبر سال ۱۹۵۵ متولد شد و در کنار دو خواهرش در سیاتل رشد کرد. گیتس در خانوادهای به دنیا آمد که از تاریخی غنی در تجارت و سیاست و خدمات اجتماعی سرشار بود. پدرش ویلیام هنری گیتس دوم وکیل دادگستری و یکی از سرشناسان شهر سیاتل بود و مادر او آموزگار مدرسه و یکی از اعضای هیأت مدیرهٔ یونایتد وی اینترنشنال (United Way International) بود که در امور خیره نیز فعالیت داشت. گیتس در مدرسهٔ لیک ساید شروع به تحصیل کرد. سپس به علاقه خود به نرم افزار پیبرد و برنامهنویسی را در سن ۱۳ سالگی شروع کرد. در همین جا بود که هستهٔ اولیهٔ مایکروسافت شکل گرفت.در بهار سال ۱۹۶۸ میلادی مدرسه تصمیم گرفت که دانش آموزان را با پدیدهای جدید که به تازهگی در دنیا شکل گرفتهبود یعنی رایانه آشنا کند.رایانهها هنوز بزرگتر و گرانتر از آن بودند که مدرسه بتواند خریداری کند. به همین منظور مدرسه صندوقی را برپا کرد و اعلام کرد که برای اجارهٔ یک سال رایانه DECPDP-۱۰ ساخت جنرالالکتریک ، کمک کنید. پول زیادی بیشتر از هزینهٔ اجاره یک سال جمعشد. اما مدرسه ، جذابیت این غول الکترونیکی را برای شاگردان دست کم گرفته بود.این شاگردان٬ بیل گیتس، پل آلن که دو سال از گیتس بزرگتر بود و چند تای دیگر از دوستان بودند که همگی در حال حاضر از برنامهنویسان ارشد مایکروسافت هستند. در سال ۱۹۷۳ گیتس وارد دانشگاه هاروارد شد و با استیو بالمر مدیر اجرایی حال حاضر مایکروسافت آشناشد. در هاروارد گیتس نسخهای از زبان برنامهنویسی بیسیک را برای اولین میکروکامپیوتر نوشت. در سال دوم دانشگاه را رهاکرد تا تمام انرژی خود را صرف مایکروسافت کند. شرکتی که او در سال ۱۹۷۵ با دوست دوران کودکی خود پل آلن آغاز کردهبود بر این باور استوار بود که رایانه به وسیلهای ارزشمند بر روی هر میزی و در هر خانهای تبدیل خواهد شد. آنها شروع به ساخت نرمافزار برای کامپیوترهای خانگی کردند. افق دید گیتس برای محاسبات شخصی محور موفقیت های شرکت مایکروسافت شد. با مدیریت بیل گیتس ، مأموریت گیتس برای گسترش نرمافزار و آسانتر شدن آن و کم هزینهتر و دلپذیر شدن آن برای استفاده کنندگان کامپوتر به پیشرفت خود ادامه داد. کمپانی به اهداف بلند مدت میاندیشید و در سال مالی ۲۰۰۵ نزدیک به ۶.۲ میلیارد دلار برای تحقیق و توسعه سرمایهگذاری کردهاست. در سال ۱۹۹۹ ، گیتس کتاب «Business @ the Speed of Thought» را نوشت ، کتابی که نشان می دهد کامپیوتر چگونه می تواند در تجارت و کسب و کار مشکلات کاربران را حل کند. این کتاب به ۲۵ زبان ترجمه شدهاست و در بیش از ۶۰ کشور موجود میباشد. این کتاب تحسینهای بیشماری را برانگیخت و در لیست پرفروشترین کتاب ها در روزنامهٔ نیویورک تایمز، یو اس ای تودی، وال استریت ژورنال و وب گاه آمازون (Amazon.com) قرارگرفت. کتاب پیشین گیس به نام «The Road Ahead» که در سال ۱۹۹۵ مننتشر شده بود برای ۷ هفته متوالی حائز رتبهٔ اول در روزنامهٔ نیویورک تایمز شد.
گیتس تمام منافع حاصل از دو کتاب خود را به موسسات غیر انتفاعی که استفاده از تکنولوژی در آموزش و افزایش مهارت ها را حمایت میکردند اختصاص دادهاست. بشر دوستی در نزد گیتس از اهمیت بالایی برخوردار است. او و همسرش ملیندا، موسسه خیریهای را با سرمایه ۲۸.۸ میلیارد دلار ایجاد کردند تا فعالیتهای بشردوستانه را در زمینههای بهداشت جهانی و آموزش حمایت کنند با این امید که در قرن بیست و یکم تمام مردم دنیا به آموزش و بهداشت دسترسی داشته باشند. این موسسه مبلغ ۳.۶ میلیارد دلار به بهداشت جهانی، ۲ میلیارد دلار به توسعه آموزش درمناطقی که سطح درآمد مردم پایین میباشد اهدا کرده است که در آمریکا و کانادا به صورت اهدا کامپیوتر و دسترسی به اینترنت برای همگان در کتابخانههای عمومی بوده است.
بیل گیتس با خانم ملیندا فرنچ از دالاس ٬ تگزاس در ژانویه سال ۱۹۹۴ میلادی ازداوج کرد و دارای سه فرزند به نامهای جنیفر کاترین گیتس (۱۹۹۶ میلادی) ٬ روری جان گیتس (۱۹۹۹ میلادی) و فوب ادل گیتس (۲۰۰۲ میلادی) میباشد.
خانه بیل گیتس یکی از مدرنترین و گرانترین خانههای جهان میباشد که در کنار تپه میباشد و منظرهای رو به دریاچه واشنگتن در مدینا واقع در واشنگتن دارد. بر طبق برآورد مجموعه خانه و زمینش معادل ۱۲۵ میلیون دلار ارزش دارد و مالیات آن در حدود ۱ میلیون دلار در سال میباشد. همچنین در بین داراییهای بیل گیتس ٬ مجموعهای از نوشتههای لئوناردو داوینچی موجود میباشد که او در سال ۲۰۰۴ به مبلغ ۳۰.۸ میلیون دلار در یک حراجی خریداری کردهاست.
آدرس ایمیل بیل گیتس بطور گستردهای در دنیا پخش شدهاست و در حدود ۴ میلیون ایمیل در سال ۲۰۰۴ دریافت کردهاست که بیشتر آنها اسپم می باشند. به گفته او در بین ایمیلهای دریافتی تعداد زیادی مربوط به پیشنهادهایی برای پولدار شدن میباشد که اگر آزردهنده نباشند حداقل خندهدار است.
شرکت مایکروسافت درآمدی معادل ۳۹.۷۹ میلیارد دلار در پایان سال مالی ۲۰۰۵ داشتهاست و در حدود ۶۱ هزار نفر کارمند در بیشتر از ۱۰۲ کشور جهان دارد. در پانزدهم جون سال ۲۰۰۶ شرکت مایکروسافت اعلام کرد که در ماه جولای ۲۰۰۸ بیل گیتس از کار روزمره شرکت به منظور صرف زمان بیشتر در کار سلامت جهانی و آموزش در بنیاد بیل و ملیندا گیتس کنار خواهد رفت. بعد از ماه جولای ۲۰۰۸ بیل دوباره بهعنوان مدیر شرکت مایکروسافت و مشاور پروژههای توسعه کلیدی مایکروسافت باز خواهد گشت. دو سال فرصت لازم برای جابجایی تضمینی بر جابجایی آرام و با برنامهای در وظایف روزانه بیل گیتس خواهد بود.در ماه جون ۲۰۰۶ ، ری اوزی در شغل سابق گیتس بهعنوان مدیر طراح نرم افزار برگزیده شد و در کنار گیتس مشغول به کار در زمینه معماری تکنیکی و مسئول محصولات حذف شده شد. کرگ موندی بهعنوان مدیر تحقیقات و مسئول برنامه ریزی در شرکت مایکروسافت برگزیده شد و در کنار بیل گیتس کار میکند .
نمای گرافیکی کاربری (Graphical User Interface یا GUI)، مجموعهای از نشانههای گرافیکی نمایش داده شده بر روی یک نرمافزار را گویند، برای راهنمایی یک کاربر. به عبارتی سادهتر، یک محیط گرافیکی که نرمافزارهای رایانه، برای راهنمایی و کاربری بهتر انسان به او می نمایانند را، نمای گرافیکی کاربری (و یا به خلاصه GUI) می نامند. این نما، چگونگیِ روش کاربریِ رایانه را، توسط انسان، بهبود می بخشد.
نمای گرافیکی کاربری، محیطی است گرافیکی و کاربرد آن مربوط می شود به بحث رابطه انسان-ماشین، و چگونگی کارایی رایانه یا ماشین، توسط انسان. به تعریفی دیگر، این نما، روشی است گرافیکی برای نمایش نرمافزار سیستم عامل رایانه، به کاربرانش. در رایانه های قدیمیتر، این نما، مجموعهای بود از نشانهای تایپی نشان داده شده بر صفحه نمایشگر. در رایانه های امروزی اما، نمای گرافیکی کاربری مجموعهای است از نشانها و پس زمینه ها و کلیدهایی زیبا و رنگین، برای بهبود رابطه انسان-ماشین.، در راستای بهبود کاربری کارایی بهتر.
این عبارت را، رابط گرافیکی کاربر نیز می نامند. در بحث طراحی وب، نمای گرافیکی کاربری یک سایت، شامل نشانها و پس زمینه ها، منوها و روش چیدمان و نشان دادن محتوای یک صفحه وب است، و چگونگی ایجاد کلیدهایی برای جهت یابی (یا Navigation) کاربران، در صفحههای وب.
ریشه
این عبارت، مفهومی ریشه گرفته از نمای کاربری (یا UI) است، با این تفاوت که نمای کاربری، مفهومی کلی تر است، و به چگونگی رابطه پایاپای و متقابل انسان-ماشین (کاربری) می پردازد، در حالیکه نمای گرافیکی کاربری (یا GUI)، روش نمایش گرافیکی این کاربری است، و محیطی گرافیکی که انسان، برای کاربرد کامپیوتر با آن سروکار دارد.
سیستم عامل OS/2
OS/2 یک سیستم عامل است که توسط مایکروسافت و IBM ساخته شد و بعد به تنهایی توسط IBM توسعه یافت.نامش کوتاه شده ی Operating System/2 (سیستم عامل/2)است،زیرا به عنوان سیستم عامل ترجیح داده شده برای سیستم های شخصی/2 (Personal System/2 (PS/2))، خطِ نسل دوم کامپیوترهای شخصی معرفی شده بود.OS/2 دیگر توسط IBM فروخته نمیشود و پشتیبانی از آن از 31 دسامبر 2006 پایان یافت.
قرار بود OS/2 جانشین حفاظت شده ای برای MS-DOS و ویندوز مایکروسافت باشد.قابل توجه است که تماس های سیستم(system calls) پایه بعد از تماسهای MS-DOS مدل سازی شدند؛ حتی نامهایشان با "DOS"شروع میشد و ممکن بود برنامه های کاربردی حالت خانواده (family mode) ساخته شوند:برنامه های کاربردی حالت متنی که می توانند رو هر دو سیستم کار کنند.به همین خاطر ،OS/2 در بسیاری زمینه ها به ویندوز شبیه است،همچنین شباهت هایی هم به Unix و Xenix دارد. توسعه ی OS/2 وقتی شروع شد که IBM و مایکروسافت در آگوست 1985 قرارداد توسعه ی مشترکی را امضا کردند.هرچند، دو سال طول کشید تا محصول اول تحویل داده شود.
OS/2 1.0 در آوریل 1987 منتشر شد و در دسامبر به عنوان یک سیستم عامل فقط متنی ارائه شد.به هر حال،آن یک رابط برنامه ی کاربردی (API) توانگر را برای کنترل نمایش تصویر (video display(VIO)) و به کار بردن کیبورد و رویدادهای ماوس به صورت یک بایوس حفاظت شده نشان می داد.همچنین،تصویر و کیبورد رابط برنامه ی کاربردی (API) برای برنامه های حالت خانواده (family mode) در حال اجرا در MS-DOS قابل استفاده بودند.یک جابجا کننده ی وظیفه به نام "انتخاب کننده ی برنامه" از راه ترکیب کلیدهای ترکیبی Crt+Esc قابل دسترس بود و به کاربر اجازه میداد از میان جلسه های حالت های متنی چند وظیفه ای یکی را انتخاب کند(و یا گروه های تصویری که میتوانستند چند برنامه را اجرا کنند).
ارتباطات و تمدیدات پایگاه داده گرا در سال 1988 به عنوان ویراست تمدید شده ی OS/2 1.0 تحویل داده شدند:SNA,X.25/APPC/LU 6.2,LAN manager,Query manager,SQL. مدیر معرفی(Presentation Manager) ،رابط گرافیکی کاربرانی که قول داده شده بود، ،با OS/2 1.1 در نوامبر 1988 معرفی شد.با فونتهای متناسب ،این یک پیشرو برای ظاهر ویندوز بعدی 3.0 بود. ویراست تمدید شده ی 1.1 پشتیبانی پایگاه داده توزیع شده را معرفی کرد.
نسخه ی 1.2 سیستمهای فایل قابل نصب به ویژه سیستم فایل HPFS را معرفی کرد.HPFS پیشرفتهایی را برای سیستمهای فایل FAT ،شامل نام های طولانی و شکلی از جریان داده متناوب نه نام ویژگی های توسعه یافته فراهم میکرد.همچنین،ویژگی های توسعه یافته به سیستم فایل FAT هم افزوده میشدند. ویراست توسعه یافته ی 1.2 پشتیبانی TCP/IPو Ethernet را معرفی کرد. OS/2 و کتاب های مربوط به ویندوز سالهای پایانی دهه ی 1980 ، وجود هر دوی سیستمها و OS/2 ی ارتقا داده شده را به عنوان سیستمی برای آینده تصدیق کردند.
سازگاری DOS
به خاطر محدودیت های پردازنده ی Intel 80286 ، OS/2 1.x میتوانست در لحظه تنها یک برنامه ی DOS را اجرا کند و این کار را به گونه ای میکرد که به برنامه های DOS اجازه میداد کنترل کاملی روی کامپیوتر داشته باشند.مشکلی در حالت DOS میتوانست کل کامپیوتر را از کار بیاندازد.در مقابل ،OS/2 2.0 میتوانست از حالت مجازی 8086 پردازنده ی 80386 اینتل برای ساخت یک ماشین مجازی بسیار امن تر برای اجرای برنامه های DOS بهره ببرد.این یک دسته ی پهناور از گزینه های پیکر بندی برای بهینه ساختن کارایی و تواناییهای داده شده به هر برنامه ی DOS را شامل می شد. مانند بسیاری از محیط های 32 بیتی، OS/2 نمی توانست برنامه های حالت حفاظت شده ی DOS را با استفاده از رابط VCPI قدیمی تر اجرا کند ، برخلاف حالت استاندارد ویندوز 3.0 و 3.1 ؛ این فقط برنامه های نوشته شده بر اساس DPMI را پشتیبانی میکرد.
بر خلاف ویندوز NT ،OS/2 همیشه به برنامه های DOS امکان پوشش گذاری وقفه های واقعی سخت افزار را می داد، بنابراین هر برنامه ی DOS اینگونه می توانست ماشین را از کار بیاندازد.OS/2 هم چنین می توانست از یک سگ نگهبان سخت افزار بر روی ماشین های انتخاب شده (بر خلاف IBM) برای شکستن یک بن بست استفاده کند.سپس نسخه ی 3.0 پردازنده های توسعه یافته ی 486 اینتل - پرچم مجازی وقفه- را برای حل این مشکل به کار برد.
سازگاری ویندوز 3.x
توانایی ویندوز 3.0 (و پس از ویندوز 3.1) با وفق دادن اجزای کد حالت کاربر ویندوز برای اجرا درون ماشین DOS مجازی به دست آمده بود.در اصل،یک نسخه ی تقریبا کامل کد ویندوز با خود OS/2 شامل شده بود.ویندوز 3.0 در OS/2 2.0 ، و ویندوز 3.1 در OS/2 2.1؛ هرچند سپس IBM نسخه ای از OS/2 را توسعه داد که می توانست از هر نسخه ای از ویندوز که کاربر پیشتر نصب کرده بود استفاده کند،در همان فرایند آن را سر هم کند و قیمت یک ویندوز اضافی را پس انداز کند.این می توانست هم با استفاده از درایو های تصویری خودش تمام صفحه اجرا شود و هم به صورت یک پارچه،جایی که برنامه های ویندوز مستقیما روی دسکتاپ OS/2 نمایان میشوند.
این فرآیند شامل ویندوز ، دسترسی پهناور منصفانه به سخت افزار را میداد، به ویژه تصویر ،و نتیجه این بود که جابجایی بین یک جلسه ی WinOS/2 و پوسته ی محل کار میتوانست گهگاه پی آمد هایی را موجب شود. به خاطر اینکه OS/2 فقط اجزای سیستم حالت کاربر ویندوز را اجرا می کرد،با درایوهای دستگاه های ویندوز(VxDs) سازگار نبود و نرم افزار های کاربردی به آنها نیاز داشتند. چندین برنامه ی کاربردی ویندوز در یک تک فرایند ویندوز اجرا می شدند،درست مانند ویندوز های بومی.برای دستیابی به یک جداسازی درست بین برنام های ویندوز 3.x ،OS/2 به چندین کپی موازی از ویندوز نیاز داشت.این روش به منابع سیستمی قابل توجهی،به ویژه حافظه نیاز داشت.مایکروسافت از یک روش ساده تر در ویندوز NT استفاده می کرد، ترجمه ی تماس های سیستم ویندوز 16 به ویندوز 32 به معنی لایه ی سازگاری ویندوز روی ویندوز(Windows-on-Windows).این روی OS/2 ممکن نبود زیرا رابط برنامه ی کاربردی(API) آن به کلی متفاوت بود.ممکن بود از DDE بین OS/2 و برنامه های کاربردی ویندوز استفاده شود، و OLE فقط بین برنامه های کاربردی ویندوز.
ویژگی های محلی
OS/2 2.0 یک API ی 32 بیتی برای برنامه های محلی فراهم میکرد، گرچه سیستم عامل خودش ترکیبی از کد های 16 بیتی و 32 بیتی بود. این همچنین یک محیط رابط گرافیکی کاربر(GUI) تازه به نام پوسته ی محل کار(Workplace Shell) را شامل می شد.این یک رابط گرافیکی کاربر تمام شی گرا بود که از حرکت مهم از سوی رابط گرافیکی کاربر گذشته بود تا صرفاً فراهم کننده ی یک محیط برای برنامه های ویندوز(مانند مدیر برنامه ها) ،پوسته ی محل کار محیطی را فراهم می کرد که کاربر می توانست برنامه ها،فایل ها و دستگها ها را با دستکاری اشیا ی روی صفحه مدیریت کند. یک عامل مهم در در گسترش دادن و پذیرش OS/2 و نسخه های بعد OS/2 ی گروهی ، یک گروه مدافع منشا بود که در سال 1992 شکل گرفت.
فناوری
سیستم گرافیک لایه ای به نام مدیر نمایش دارد که ویندوز،فونت ها و آیکن ها را مدیریت می کند.این به وابستگی به یک نسخه ی غیر شبکه از X11 یا GDI ویندوز شبیه است.از همه مهم تر،پوسته ی محل کار (WPS) در OS/2 2.0 معرفی شد.WPS یک پوسته ی شئ گراست که به کاربر اجازه می دهد وظایف حساب کردن سنتی مانند دسترسی به فایل ها،پرینتر ها ،اجرا کردن برنامه های ارثی و وظایف پیشرفته ی شئ گرا را با استفاده از درون ساخت و اشیای کاربردی دسته ی سوم که پوسته را در یک سبک مجتمع که روی هیچ سیستم عامل اصلی دیگری در دسترس نیست را انجام دهد.WPS از استاندارد های دسترسی مشترک کاربر IBM پیروی می کند.
فروشندگان سخت افزار برای پشتیبانی درایور های دستگاه برای سیستم عامل های متناوب شامل OS/2 و لینوکس بی میل بودند و این کاربران را با انتخاب های فروشندگان محدودی رها میکرد.برای برجسته کردن این نسخه برای کارتهای ویدئویی ،IBM نسخه ی کاهش یافته ای از درایور های گرافیک Scitech را ارائه کرد که به کاربران اجازه می داد از میان تعداد زیادی کارت پشتیبانی شده یکی را به وسیله ی طراحی درایور وابسته به Scitech انتخاب کنند.
WPS اشیایی از جمله دیسکها، فولدرها، فایل ها،اشیای برنامه و پرینتر ها را با استفاده از مدل شئ سیستم(SOM) نمایش می دهد که به کد اجازه می دهد با برنامه های کاربردی که ممکن است در زبان های برنامه نویسی دیگری نوشته شده باشند ،به اشتراک گذاشته شود.یک نسخه ی توزیع شده به نام DSOM به اشیای کامپیوتر های مختلف اجازه می داد با هم ارتباط برقرار کنند.DSOM بر CORBA پایه گذاری شده است.SOM شبیه و یک رقیب مستقیم برای مدل شئ اجزای مایکروسافت است.SOM و DSOM دیگر توسعه نیافتند.
OS/2 همچنین یک پیشرفت اساسی در توسعه ی برنامه های کاربردی با فناوری اسناد مرکب به نام سندباز(OpenDoc) را شامل می شود که Apple آن را توسعه داد.OpenDoc جذابیت را به عنوان یک فناوری ثابت کرد ولی به شکل وسیع مورد استفاده قرار نگرفت ویا توسط کاربران و توسعه دهندگان پذیرفته نشد. OpenDoc هم دیگر توسعه نیافت.
توانایی های چند رسانه ای OS/2 به وسیله ی دستورات رابط کنترل رسانه(Media Control Interface commands) قابل دسترسی هستند.واپسین بروز رسانی (دسته بندی شده توسط نسخه ی IBM پلاگین های Netscape Navigator) پشتیبانی فایل های MPEG را افزود.پشتیبانی فرمت های جدید مانند PNG،JPG پیشرفت کننده،DivX،OGG وMP3 از قسمت های سوم می آید.گاهی این با سیستم چند رسانه ای یکی می شود ولی در ارائه های دیگر این به عنوان یک برنامه ی کاربردی جداگانه است. پشته ی TCP/IP بر پشته ی کد باز BSD پایه گذاری شده است.
لینوکس(Linux) نام یک سیستم عامل رایانهای است که معروفترین مثال نرمافزار آزاد و توسعه به روش اُپنسورس (متنباز) است. اگر بخواهیم دقیق باشیم فقط باید هستهٔ لینوکس را لینوکس بنامیم اما به طور معمول این کلمه به سیستمعاملهای یونیکسمانندی (یا گنو/لینوکسی) اطلاق میشود که بر مبنای هستهٔ لینوکس و کتابخانهها و ابزارهای پروژه گنو ساخته شدهاند. به مجموعهای از نرمافزارهای بنا شده بر اجزای گفته شده توزیع لینوکس (linux distribution) میگویند که به طور معمول شامل ابزارهای توسعه نرمافزار، پایگاههای داده، سرویس دهندههای وب مثل آپاچی، محیطهای رومیزی مثل گنوم و کیدیای و مجموعههای اداری مثل اُپن آفیس هستند.
لینوکس برای استفادهٔ ریزپردازندهها با معماری ۸۰۳۸۶ اینتل طراحی شده بود اما امروزه انواع مختلف معماریها را پشتیبانی میکند و در انواع و اقسام وسایل از کامپیوترهای شخصی گرفته تا ابررایانهها و تلفنهای همراه به کار میرود. این سیستم عامل که در ابتدا بیشتر توسط افراد مشتاق توسعه پیدا میکرد و به کار گرفته میشد توانستهاست پشتیبانی شرکتهای سرشناسی چون آی بی ام و هیولت-پاکارد را به دست آورد و با بسیاری از نسخههای خصوصی یونیکس رقابت کند. طرفداران لینوکس و بسیاری از تحلیلگران این موفقیت را ناشی از استقلال از فروشنده، کم هزینه بودن پیادهسازی،سرعت بالا, امنیت و قابلیت اطمینان آن میدانند.
تاریخچه
در سال ۱۹۸۴ میلادی ریچارد استالمن که رئیس بنیاد نرمافزار آزاد بود پروژه گنو (GNU) را آغاز کرد. در این پروژه که یک جنبش نرمافزاری محسوب میشد برنامهنویسان با یکدیگر همکاری میکردند (این همکاری تا به حال نیز ادامه دارد).
آن زمان بیشتر ابزارهای پروژه گنو که با زبان برنامهنویسی سی و اسمبلی نوشته شده بود آماده کار بود اما تنها چیزی که کم بود وجود یک سیستمعامل مناسب و رایگان بود. حتی سیستمعامل مینیکس نیز (با وجود در دسترس بودن متن کد آن) رایگان نبود و حق نشر مخصوص به خودش را داشت. کار در پروژه گنو به سمت طراحی یک هسته مناسب متمرکز میشد اما به نظر میرسید که برای ایجاد این هسته حداقل چند سال دیگر زمان احتیاج است.
این تأخیر برای لینوس قابل تحمل نبود. بنابر این خودش دست به کار شد و با الهام از کد مینیکس کار را آغاز کرد. سرانجام در ۲۵ اوت سال ۱۹۹۱ ساعت ۲۰و۵۷ دقیقه شب به وقت گرینویچ پیامی تاریخی به گروه خبری comp.os.minix ارسال شد. ارسال کننده این پیام کسی نبود جز «لینوس بندیک توروالدز». او یک دانشجوی فنلاندی بود که آن زمان در دانشگاه هلسینکی درس میخواند.
متن پیام او چنین بود:
«سلام به هر کس آن بیرون از مینیکس استفاده میکند.
در حال حاضر روی سیستم عاملی رایگان برای رایانههای AT (۴۸۶)۳۸۶ کار میکنم (فقط برای سرگرمی؛ مانند پروژه گنو بزرگ و حرفهای نیست). از ماه آوریل کار را آغاز کردهام و هماکنون این سیستمعامل آمادهاست و کار میکند.
من دوست دارم از عقیدهٔ دیگران در مورد سیستمعاملم با خبر شوم. چه آنهایی که مینیکس را دوست دارند و چه آنهایی که آن را دوست ندارند. چرا که سیستم من تا حدی شبیه به آن است. در حال حاضر (۱٫۰۸)bash و(۱٫۴۰) gcc را بر روی آن دارم و چیزهای دیگری که به نظر میرسد همه درست کار میکنند. این بدان معناست که طی چند ماه آینده یک چیز کاربردی فراهم خواهم کرد.
دوست دارم بدانم که مردم به کدام یک از خصوصیات این سیستم بیشتر علاقمند هستند. به هر پیشنهاد و نظری خوش آمد میگویم اما قول نمیدهم که آن را انجام دهم! لینوس (torvalds@kruuna.helsinki.fi).
پ.ن. - بله آن رایگان است. البته قابل انتقال بر روی انواع دیگر رایانه نیست (چرا که دستورات AT۳۸۶ را به کار میبرد) و ممکن است غیر از سختدیسک AT چیز دیگری را پشتیبانی نکند. این همه چیزی است که من دارم!»
لینوکس مانند مینیکس (یک سیستم عامل ساده نوشته شده توسط پروفسور آندرو تاننبام که برای آموزش طراحی سیستم عامل به کار میرفت) طراحی شده بود. اولین نسخهٔ لینوکس در سپتامبر ۱۹۹۱ بر روی اینترنت منتشر شد. دومین نسخهٔ آن به فاصلهٔ کمی در اکتبر همان سال منتشر شد[1]. از آن پس هزاران برنامهنویس (هکر) در سراسر دنیا در این پروژه شرکت کردند. مقالهٔ «کلیسای جامع و بازار» مدل توسعه هسته لینوکس و نرم افزارهای مشابه را تشریح میکند.
پنگوئنِ تاکس نشانه و مایه خوش شانسی لینوکس است. لینُس تُروالدز مالک علامت تجاری لینوکس است که به عنوان « نرم افزار سیستم عامل رایانه برای تسهیل در استفاده و عملیات رایانه » به ثبت رسیدهاست.
هستهٔ لیونکس و اغلب بخشهای گنو تحت اجازهنامه عمومی همگانی گنو (جیپیاِل) منتشر میشوند. جیپیال لازم میداند که تغییرات کد منبع و کارهای مشتق شده نیز تحت مجوز جیپیال منتشر شوند.
از آنجایی که ابزارهای گنو که بخش عمدهٔ توزیعهای لینوکس را تشکیل میدهند از پروژه سیستم عامل آزاد گنو (که بسیار سابقهدارتر از هستهٔ لینوکس است) ریشه گرفتهاند، ریچارد استالمن و بنیاد نرمافزار آزاد درخواست کردهاند که سیستم ترکیب شده (از هستهٔ لینوکس و ابزارهای گنو) بدون توجه به نام توزیعاش، گنو/لینوکس خوانده شود.
علیرغم این که بعضی از توزیعها، گنو/لینوکس دبیان به طور خاص، از این نام استفاده میکنند بسیاری تنها به گفتن لینوکس اکتفا میکنند. تفاوت بین هستهٔ تروالدز و سیستمی که شامل این هستهاست، همیشه باعث سردرگمی ست و نامگذاری همچنان بحثانگیز باقی ماندهاست.
لینوکس تقریباً همیشه یکی از اجزاء یک توزیع لینوکس (Distro) است. توزیعهای لینوکس توسط افراد، گروههای نه چندان متشکل و سازمانهای حرفهای گوناگون ایجاد میشوند. این توزیعها شامل تعدادی نرم افزار سیستم و برنامههای کاربردی به همراه روالی مشخص برای نصب آنها بر رایانه هستند. توزیعها معمولاً برای منظورهای مختلفی از جمله محلی سازی، پشتیبانی از یک معماری خاص، کاربردهای بلادرنگ (real-time applications) و سامانههای توکار (embedded systems) به وجود میآیند و بعضی از آنها آگاهانه تنها از نرم افزارهای آزاد استفاده میکنند.
یک توزیع همه-منظورهٔ معمولی شامل هسته لینوکس، کتابخانهها و ابزارهای گنو، پوستههای خط فرمان و انبوه بی شماری از نرم افزارهای کاربردی از مجموعههای اداری و سیستم پنجرهای اِکس گرفته تا مفسرها، ویرایشگرهای متن و ابزارهای علمی است.
در بیش از یک میلیارد دلار: برآورد اندازه گنو/لینوکس که مقاله تحقیقی است بر روی توزیع رِدهت ۷٫۱، تعداد خطوط کد منبع (source lines of code – SLOC) را ۳۰ میلیون عنوان شدهاست. در این تحقیق با استفاده از روش (Constructive Cost Model – COCOMO) برآورد شدهاست که بر روی این توزیع حدود هشت میلیون نفر-سال کار توسعه انجام گرفتهاست. چنان که این نرمافزار توسط روشهای متعارف خصوصی توسعه مییافت، هزینه توسعهاش در ایالات متحده با روشهای توسعه متعارف خصوصی بالغ بر ۱/۰۸ میلیارد دلار (با قیمت دلار سال ۲۰۰۰) میشد.
بخش اعظم کد (۷۱٪) توسط زبان برنامهنویسی C نوشته شدهاست اما از بسیاری از زبانهای دیگر همچون ++C، لیسپ، اسمبلی، پرل، فرترن، پایتون و زبانهای اسکریپتنویسی مختلف استفاده شدهاست. اندکی بیش از نیمی از خطوط کد تحت مجوز عمومی گنو (جی پی اِل) هستند. هسته لینوکس ۲٫۴ میلیون خط برنامهاست و ۸٪ کل کد را تشکیل میدهد.
در پژوهشی که پس از آن انجام شد، به نام شمردن سیب زمینیها: اندازه دِبیین۲٫۲ همان تحلیل بر روی لینوکس دِبیین ۲٫۲ انجام گرفت. این توزیع دارای بیش از پنجاه و پنج میلیون خط کد بود که هزینه توسعهاش با روشهای توسعه متعارف خصوصی بالغ بر ۱٫۹ میلیارد دلار (با قیمت دلار سال ۲۰۰۰) میشد.
در گذشته یک کاربر لینوکس برای پیکربندی و نصب سیستم خود، نیازمند دانش بالایی از رایانه بود. این دلیل به علاوه جذاب بودن دسترسی به درون سیستم ،باعث شده بود که به طور سنتی کاربران لینوکس را (بر خلاف کاربران ویندوز یا مَکاواِس) کسانی شکل بدهند که با تکنولوژی بیشتر دمخور هستند. افرادی که معمولاً با القاب «هَکِر» و «گیک» شناخته میشوند. این نگرش در سالهای اخیر با افزایش راحتی کار در لینوکس و گسترده شدن استفاده از بسیاری از توزیعها، اعتبار خود را از دست دادهاست. لینوکس در بازار سرورها و کاربردهای-ویژه (مانند پردازش تصویر و سرویسهای وِب) پیشرفت قابل ملاحظهای کرده و در حال ورود به بازار بزرگ رایانههای رومیزی است.
لینوکس اساس مجموعه نرمافزار سرور موسوم به لامپ (لینوکس), آپاچی, مایسیکوئل (MySQL), پرل/پیاچپی/پایتون) را تشکیل میدهد که میان توسعهدهندگان وب محبوبیت گستردهای کسب کردهاست.
از لینوکس همچنین اغلب در سیستمهای کارگذاشته استفاده میشود. قیمت اندک آن باعث میشود انتخابی ایدهآل برای ابزارهایی مانند سیمپیوتر (رایانهای که برای جمعیت کم درآمد کشورهای در حال توسعه طراحی شده) باشد.
لینوکس با داشتن محیطهای رومیزی مانند گنوم و کی دی ای، رابط کاربری همچون اپل مکینتاش و مایکروسافت ویندوز را در کنار دیگر محیطهای گرافیکی و رابط خط فرمان یونیکس-مانند سنتیاش، عرضه میکند. هرچند نرمافزارهای گرافیکی لینوکس برای بسیاری از مصارف وجود دارند، در بسیاری زمینهها نرمافزارهای خصوصی هنوز از گستره و میزان محبوبیت بیشتری برخوردارند.
در ابتدا، مشکل بودن نصب سیستمهای بر پایه لینوکس مانعی برای پذیرش آن بود، اما در سالهای اخیر نصب لینوکس بسیار آسان شدهاست. بسیاری از توزیعها دارای نصبی آسان و قابل مقایسه با نسخههای ویندوز میباشند. علاوه بر این، رایانههای شخصی که با توزیعهای لینوکس وارد بازار شدهاند و به آسانی از بسیاری از فروشندههای اصلی، همچون هیولت- پاکارد و وال- مارت قابل تهیه میباشد.
بیشتر شیوههای عمومی نصب لینوکس، توسط همه توزیعهای مهم پشتیبانی میشود، که شامل اجرا از طریق لوح فشرده، حاوی برنامههای نصب و راهاندازی نرم افزارها میباشد. این لوح فشرده میتواند از طریق تصویر استاندارد (ISO image) بارگدازی شده باشد، به تنهایی و به قیمت بسیار پائین خریداری شود، یا میتواند در مجموعه نرم افزارهای تجاری اضافی ارائه شود.
بعضی توزیعها، همچون دبیان (Debian)، از طریق دستگاههای کوچکی مثل فلاپی دیسک، نیز قابل نصب هستند. پس از نصب ابتدایی بیشتر نرم افزارها از طریق اینترنت و لوح فشرده قابل بار گذاری و نصب میباشند.
بعضی توزیعها، همچون کنوپیکس (Knoppix)، میتوانند به صورت بی درنگ از طریق دیسکهای زنده بسیار سریع تر از نصب بر روی دیسک سخت اجرا شوند. به این صورت که، یکبار از لوح فشرده راه اندازی میشود و میتوان از لینوکس بدون هیچگونه تغییری در محتویات دیسک سخت استفاده کرد. به همین نحو بعضی توزیعهای حداقل، همچون تامزروتبوت (Tomsrtbt)، بدون نیاز به تغییر محتویات دیسک سخت از طریق فلاپی دیسک، به صورت بی درنگ قابل اجرا میباشد.
همچنین بسیاری توزیعها از راه انداری بر روی شبکه پشتیبانی میکنند، پس همه مراحل نصب و پیکربندی دستگاه میتواند بر روی شبکه انجام شود.
بیشتر پیکربندیها در پوشهای با نام etc/ ذخیره شدهاست، در صورتیکه کاربر- مخصوص باشد، فایلهای پنهان در پوشه خانه کاربر قرار دارد. تعدادی از برنامهها از پایگاه داده پیکربندی به عوض فایل استفاده میکنند. خوب است بدانید که فولدر یا پوشه ی /etc مربوط به فایل های کانفیگ هستند که تمامی تنظیمات زمان اجرای آن سیستم عامل و وظایف آن را پیکر بندی می کند. بعضی از این تغییرات نیاز به یک سوئیچ -reconfigure برای اعمال و بروز شدن پیکر بندی های جدید دارد و نیازی به رستارت کل سرور نمی باشد و بعضی دیگر به اندازه رستارت شدن یک سرویس که با دستور کوتاه service servicename restart نیز به سرعت و دقت امکان پذیر است.
راههای بسیاری برای ایجاد تغییرات وجود دارد. آسانترین راه، استفاده از ابزارهای آماده توزیعهایی همچون یاست (YaST) در [(رایانه)] (SuSE) یا مرکز کنترل در مندریک (Mandrake) استفاده کرد. انواع دیگر آن، مانند لینوکسکانف (Linuxconf)، ابزارهای سیستم گنوم، و وبمین (Webmin) برای توزیعهای ویژه نیستند. آنها شامل بسیاری از امکانات پیکربندی توسط خط فرمان میباشند.از آنجایی که به طور متداول اکثر تنظیمات در فایلهای متنی ذخیره شدهاند، آنها را میتوان با هر ویرایشگر متنی پیکر بندی نمود.
سرویس Server یا دایمون Daemon به وظیفه ای از یک وب سرور اطلاق می شود که در توپولوژی یک شبکه برای وظیفه ای خاص ، نقشی را بر عهده می گیرد و بهتر بگوییم :"برای وظیفه ای خاص ددیکیت Dedicated Server می شود. مثلا وقتی شما یک سرور HP خریداری می کنید و آن را اختصاص به وب سرور می دهید و می گوئید: "سروری برای سایت های وب راه اندازی کردم."
لیست نمونه های سرویس ها و پکیج های مختلف با اهداف مختلف به شرح زیر است:
اسکوئید = پروکسی-کش Proxy-Cache سرور لینوکس می باشد SQUID
بایند = دی.ان.اس DNS سرور لینوکس می باشد BIND
آپاچی = وب سرور Web لینوکس می باشد APACHE
squirrelmail
و بسیاری از سرویس های دیگر مورد نیاز شما به عنوان "مدیر اجرایی شبکه و امنیت" که می توانید از این پکیج ها استفاده کنید. در ضمن بدانید بر پایه ی سیستم عامل لینوکس می توان از دیگر ابزار فایروال به نام Smoothwall Firewall نیز نام برد که براحتی نصب شده و پیکربندی می شود این سیستم عامل به صورت خودکار برای این سرویس نصب شده و نیازی به نصب پکیج مجزا ندارد و شبکه ی شما را از لحاظ دیواره ی آتش به بقیه ی محصولات بی نیاز می کند.
سرویس های دیگری نظیر vpn ftp apache php MySql sftp vsftp mail هم وجود دارند که در لینوکس سرور ها نصب می شوند.
به طور معمول پشتیبانی فنی توسط فروشندگان تجاری و دیگر کاربران لینوکس در اجتماعات آنلاین، گروههای خبری و فهرستهای پستی ارائه میشود. انجمن کاربران لینوکس (LUGs) در همه جهان به کاربران بسیاری یاری میرساند.
به طور کلی، مدل کسب و کار فروشندگان تجاری وابسته به پرداخت جهت پشتیبانی میباشد، مخصوصا برای کاربران تجاری.
توزیعهای گنو/لینوکس بسیار زیادند. هر توزیعی برای کاربردی خاص ایجاد شده در زیر به برخی از آنها اشاره شدهاست:
فدورا کُر
لینوکس تجاری رِدهَت
ناپیکس
دبیان
اِسلَکوِر
گِنتو
لینسپایر (لیندوز قدیم)
مندریوا (ماندریک قدیم)
توربو لینوکس
سوزه
کانِکتیوا
لیبرانت
اوبونتو
لینوکس شریف
پارسیکس گنو/لینوکس
شبدیکس
فارلیکس
کارآمد
سرآمد
قابل ذکر است که توزیعهای لینوکس شریف ، پارسیکس، شبدیکس ، فارلیکس ، کارآمد و سرآمد از توزیعهایی هستند که در کشور ایران و توسط برنامه نویسان ایرانی ایجاد و در حال توسعه هستند.
پس از اختراع لیزر در سال ۱۹۶۰ میلادی، ایده بکارگیری فیبر نوری برای انتقال اطلاعات شکل گرفت. خبر ساخت اولین فیبر نوری در سال ۱۹۶۶ همزمان در انگلیس و فرانسه با تضعیفی برابر با؟ اعلام شد که عملا در انتقال اطلاعات مخابراتی قابل استفاده نبود تا اینکه در سال ۱۹۷۶ با کوشش فراوان پژوهندگان، تلفات فیبر نوری تولیدی شدیدآ کاهش داده شد و به مقداری رسید که قابل ملاحظه با سیمهای هممحور بکاررفته در شبکه مخابرات بود.
فیبر نوری از پالسهای نور برای انتقال دادهها از طریق تارهای سیلکون بهره میگیرد. یک کابل فیبر نوری که کمتر از یک اینچ قطر دارد میتواند صدها هزار مکالمهٔ صوتی را حمل کند . فیبرهای نوری تجاری ظرفیت ۲٫۵ گیگابایت در ثانیه تا ۱۰ گیگابایت در ثانیه را فراهم میسازند . فیبر نوری از چندین لایه ساخته میشود. درونیترین لایه را هسته مینامند. هسته شامل یک تار کاملاً بازتاب کننده از شیشه خالص (معمولاً) است. هسته در بعضی از کابلها از پلاستیک کا ملاً بازتابنده ساخته میشود، که هزینه ساخت را پایین میآورد. با این حال، یک هسته پلاستیکی معمولاً کیفیت شیشه را ندارد و بیشتر برای حمل دادهها در فواصل کوتاه به کار میرود. حول هسته بخش پوسته قرار دارد، که از شیشه یا پلاستیک ساخته میشود. هسته و پوسته به همراه هم یک رابط بازتابنده را تشکیل میدهند که با عث میشود که نور در هسته تا بیده شود تا از سطحی به طرف مرکز هسته باز تابیده شود که در آن دو ماده به هم میرسند. این عمل بازتاب نور به مرکز هسته را (بازتاب داخلی کلی) مینامند. قطر هسته و پوسته با هم حدود ۱۲۵ میکرون است (هر میکرون معادل یک میلیونیم متر است)، که در حدود اندازه یک تار موی انسان است. بسته به سازنده، حول پوسته چند لایه محافظ، شامل یک پوشش قرار میگیرد.
یک پوشش محافظ پلاستکی سخت لایه بیرونی را تشکیل میدهد. این لایه کل کابل را در خود نگه میدارد، که میتواند صدها فیبر نوری مختلف را در بر بگیرد. قطر یک کابل نمونه کمتر از یک اینچ است .
از لحاظ کلی، دو نوع فیبر وجود دارد: تک حالتی و چند حالتی. فیبر تک حالتی یک سیگنال نوری را در هر زمان انتشار میدهد، در حالی که فیبر چند حالتی میتواند صدها حالت نور را به طور همزمان انتقال بدهد .
فیبر نوری در ایران = در ایران در اوایل دهه ۶۰، فعالیتهای پژوهشی در زمینه فیبر نوری در پژوهشگاه، برپایی مجتمع تولید فیبر نوری در پونک تهران را درپی داشت و عملا در سال ۱۳۷۳ تولید فیبر نوری با ظرفیت ۵۰٫۰۰۰ کیلومتر در سال در ایران آغاز شد. فعالیت استفاده از کابلهای نوری در دیگر شهرهای بزرگ ایران آغاز شد تا در آینده نزدیک از طریق یک شبکه ملی مخابرات نوری به هم بپیوندند. اولین پروژه فیبرنوری با اجرای 700 کیلومتر کابل با 13 هزار کانال بین چندین مسیر با هزینهای بالغ بر 40 میلیارد ریال بین سالهای 69 تا 73 انجام شد. در برنامه دوم توسعه پروژه فیبرنوری با 11600 کیلومتر کابل با 620 هزار کانال بین شهری با هزینه 654 میلیارد ریال در سالهای 74 تا 78 به انجام رسید و نهایتا در برنامه سوم توسعه 17850 کیلومتر تا 2 میلیون کانال با پروتکشن بین شهرهای کشور با هزینهای بالغ بر 1035 میلیارد در سالهای 79 تا 83 اجرا شد.
فیبرنوری یک موجبر استوانهای از جنس شیشه یا پلاستیک است که دو ناحیه مغزی و غلاف با ضریب شکست متفاوت و دو لایه پوششی اولیه و ثانویه پلاستیکی تشکیل شده است. برپایه قانون اسنل برای انتشار نور در فیبر نوری شرط: میبایست برقرار باشد که به ترتیب ضریب شکستهای مغزی و غلاف هستند. انتشار نور تحت تأثیر عواملی ذاتی و اکتسابی دچار تضعیف میشود. این عوامل عمدتآ ناشی از جذب فرابنفش، جذب فروسرخ، پراکندگی رایلی، خمش و فشارهای مکانیکی بر آنها هستند.
سیستم های مخابرات فیبر نوری
گسترش ارتباطات و راحتی انتقال اطلاعات از طریق سیستم های انتقال و مخابرات فیبر نوری یکی از پر اهمیتترین موارد مورد بحث در جهان امروز است. سرعت دقت و تسهیل از مهمترین ویژگی های مخابرات فیبر نوری میباشد. یکی از پر اهمیتترین موارد استفاده از مخابرات فیبر نوری آسانی انتقال در فرستادن سیگنال های حامل اطلاعات دیجیتالی است که قابلیت تقسیم بندی در حوزه زمانی را دارا میباشد. این به این معنی است که مخابرات دیجیتال تامین کننده پتانسیل کافی برای استفاده از امکانات مخابره اطلاعات در پکیجهای کوچک انتقال در حوزه زمانی است.برای مثال عملکرد مخابرات فیبر نوری با توانایی ۲۰ مگا هرتز با داشتن پهنای باند ۲۰ کیلو هرتز دارای گنجایش اطلاعاتی ۰٫۱٪ میباشد. امروزه انتقال سیگنالها به وسیله امواج نوری به همراه تکنیکهای وابسته به انتقال شهرت و آوازه سیستم های انتقال ماهوارهای را به شدت مورد تهدید قرار داده است. دیر زمانی ست که این مطلب که نور میتواند برای انتقال اطلاعات مورد استفاده قرار گیرد به اثبات رسیده است و بشر امروزه توانسته است که از سرعت فوق العاده آن به بهترین وجه استفاده کند. در سال ۱۸۸۰ میلادی الکساندر گراهام بل ۴ سال بعد از اختراع تلفن موفق به اخذ امتیاز نامه خود در زمینه مخابرات امواج نوری برای دستگاه خود با عنوان فوتو تلفن گردید. در ۱۵ سال اخیر با پیشرفت لیزر به عنوان یک منبع نور بسیار قدرتمند و خطوط انتقال فیبر های نوری فاکتور های جدیدی از تکنولوژی و تجارت بهتر را برای انسان به ارمغان آورده است. مخابرات فیبر نوری ابتدا به عنوان یک مخابرات از راه دور قرار دادی تلقی میشد که در آن امواج نوری به عنوان حامل یک یا چند واسطه انتقال استفاده میشد. با وجود آنکه امواج نوری حامل سیگنالهای آنالوگ بودند اما سیگنالهای نوری همچنان به عنوان سیستم مخابرات دیجیتال بدون تغییر باقی مانده است. از دلایل این امر میتوان به موارد زیر اشاره کرد: ۱)تکنیکهای مخابرات در سیستم های جدید مورد استفاده قرار میگرفت ۲)سیستم های جدید با بالاترین تلنولوژی برای داشتن بیشترین گنجایش کارآمدی سرعت و دقت طراحی شده بود. ۳)انتقال به کمک خطوط نوری امکان استفاده از تکنیکهای دیجیتال را فراهم میساخت. این مطلب نیاز انسان را به دسترسی به مخابره اطلاعات رابه صورت بیت به بیت پاسخگو بود
توانایی پردازش اطلاعات در حجم وسیع: از آنجایی که مخابرات فیبر نوری دارای کارایی بالاتری نسبت به سیمهای مسی سنتی هستند بشر امروزی تمایل چندانی برای پیروی از سنت دیرینه خود ندارد و توانایی پردازش حجم وسیعی از اطلاعات در مخابره فیبر نوری او را مجذوب و شیفته خود ساخته است
آزادی از نویز های الکتریکی:بافت یک فیبر نوری از جنس پلاستیک یا شییشه به دلیل رسانندگی انتخاب میشود.در نتیجه یک حامل موج نوری میتواند از پتانسیل موثر میدانهای الکتریکی در امان باشد. از قابلیت های مهم این نوع مخابرات میتوان به امکان عبور کابل حامل موج نوری از میان یک میدان الکترومغناطیسی قوی اشاره کرد که سیگنالهای نام برده بدون آلودگی از پارازیت های الکتریکی و یا سیگنالهای مداخله گر به حد اکثر کارایی خود خواهند رسید.
طراحان فیبرهای نسل سوم، فیبرهایی را مد نظر داشتند که دارای کمترین تلفات و پاشندگی باشند. برای دستیابی به این نوع فیبرها، محققین از حداقل تلفات در طول موج ۵۵/۱ میکرون و از حداقل پاشندگی در طول موج ۳/۱ میکرون بهره جستند و فیبری را طراحی کردند که دارای ساختار نسبتاً پیچیدهتری بود. در عمل با تغییراتی در پروفایل ضریب شکست فیبرهای تک مد از نسل دوم، که حداقل پاشندگی آن در محدوده ۳/۱ میکرون قرار داشت، به محدوده ۵۵/۱ میکرون انتقال داده شد و بدین ترتیب فیبر نوری با ماهیت متفاوتی موسوم به فیبر دی.اس.اف ساخته شد.
کاربرد در حسگرها: استفاده از حسگرهای فیبر نوری برای اندازهگیری کمیتهای فیزیکی مانند جریان الکتریکی، میدان مغناطیسی، فشار، حرارت، جابجایی، آلودگی آبهای دریا، سطح مایعات، تشعشعات پرتوهای گاما و ایکس در سالهای اخیر شروع شده است. در این نوع حسگرها، از فیبر نوری به عنوان عنصر اصلی حسگر بهرهگیری میشود بدین ترتیب که ویژگیهای فیبر تحت میدان کمیت مورد اندازهگیری تغییر یافته و با اندازه شدت کمیت تأثیرپذیر میشود.
کاربردهای نظامی: فیبر نوری کاربردهای بیشماری در صنایع دفاع دارد که از آن جمله میتوان برقراری ارتباط و کنترل با آنتن رادار، کنترل و هدایت موشکها، ارتباط زیردریاییها (هیدروفون) را نام برد.
کاربردهای پزشکی: فیبرنوری در تشخیص بیماریها و آزمایشهای گوناگون در پزشکی کاربرد فراوان دارد که از آن جمله میتوان چندهسنجی (دُزیمتری) غدد سرطانی، شناسایی نارساییهای داخلی بدن، جراحی لیزری، استفاده در دندانپزشکی و اندازهگیری مایعات و خون نام برد.
برای تولید فیبر نوری، نخست ساختار آن در یک میله شیشهای موسوم به پیشسازه از جنس سیلیکا ایجاد میگردد و سپس در یک فرایند جداگانه این میله کشیده شده تبدیل به فیبر میشود. از سال ۱۹۷۰ روشهای متعددی برای ساخت انواع پیشسازهها به کار رفته است که اغلب آنها بر مبنای رسوبدهی لایههای شیشهای در داخل یک لوله به عنوان پایه قرار دارند.
روشهای فرآیند فاز بخار برای ساخت پیشسازه فیبر نوری را میتوان به سه دسته تقسیم کرد:
رسوبدهی داخلی در فاز بخار
رسوبدهی بیرونی در فاز بخار
رسوبدهی محوری در فاز بخار
تتراکلرید سیلیکون: این ماده برای تأمین لایههای شیشهای در فرآیند مورد نیاز است.
تتراکلرید ژرمانیوم: این ماده برای افزایش ضریب شکست شیشه در ناحیه مغزی پیشسازه استفاده میشود.
اکسی کلرید فسفریل: برای کاهش دمای واکنش در حین ساخت پیشسازه، این مواد وارد واکنش میشود.
گاز فلوئور: برای کاهش ضریب شکست شیشه در ناحیه غلاف استفاده میشود.
گاز هلیم: برای نفوذ حرارتی و حبابزدایی در حین واکنش شیمیایی در داخل لوله مورد استفاده قرار میگیرد.
گاز کلر: برای آبزدایی محیط داخل لوله قبل از شروع واکنش اصلی مورد نیاز است.
مراحل صیقل گرمایشی: پس از نصب لوله با عبور گازهای کلر و اکسیژن، در دمای بالاتر از ۱۸۰۰ درجه سلسیوس لوله صیقل داده میشود تا بخار آب موجود در جدار درونی لوله از آن خارج شود.
مرحله اچینگ: در این مرحله با عبور گازهای کلر، اکسیژن و فرئون لایه سطحی جدار داخلی لوله پایه خورده میشود تا ناهمواریها و ترکهای سطحی بر روی جدار داخلی لوله از بین بروند.
لایهنشانی ناحیه غلاف: در مرحله لایهنشانی غلاف، ماده تتراکلرید سیلیسیوم و اکسی کلرید فسفریل به حالت بخار به همراه گازهای [[هلیموارد لوله شیشهای میشوند و در حالتی که مشعل اکسی هیدروژن با سرعت تقریبی ۱۲۰ تا ۲۰۰ میلیمتر در دقیقه در طول لوله حرکت میکند و دمایی بالاتر از ۱۹۰۰ درجه سلسیوس ایجاد میکند، واکنشهای شیمیایی زیر به دست میآیند.
ذرات شیشهای حاصل از واکنشهای فوق به علت پدیده ترموفرسیس کمی جلوتر از ناحیه داغ پرتاب شده و بر روی جداره داخلی رسوب میکنند و با رسیدن مشعل به این ذرات رسوبی حرارت کافی به آنها اعمال میشود به طوری که تمامی ذرات رسوبی شفاف میگردند و به جدار داخلی لوله چسبیده و یکنواخت میشوند. بدین ترتیب لایههای شیشهای مطابق با طراحی با ترکیب در داخل لوله ایجاد میگردند و در نهایت ناحیه غلاف را تشکیل میدهند.
یک (central processing unit (CPU که گاهی اوقات آن را پردازنده (Processor) نیز مینامند ؛ یکی از اجزاء رایانههای رقمی میباشند که فرامین را در رایانهها تفسیر مینماید و اطلاعات را مورد پردازش قرار میدهد . واحدها ی مرکزی پرداش ویژگی پایهای قابل برنامه ریزی شدن را در رایانههای رقمی را فراهم میکنند ؛ و یکی از مهمترین اجزاء رایانهها در حافظهٔ اولیه ؛امکانات ورودی/خروجی هستند .یک پردازندهٔ مرکزی مداری یکپارچه میباشد که معمولا به عنوان ریزپردازنده شناخته میشود . امروزه عبارت CPUها معمولا برای ریزپردازندها به کار میروند .
عبارت «central process unit»(واحد پردازندهٔ مرکزی) یک ردهٔ خاص از ماشین را معرفی میکند که میتواند برنامههای رایانه را اجرا کند .این عبارت گسترده میتواند به راحتی به بسیاری از رایانههایی که بسیار قبل تر از عبارت "CPU" بودند تعمیم داد . به هر حال ؛این عبارت و شروع استفاده از آن در صنعت رایانه حداقل از اوایل سال ۱۹۶۰ رایج شد. شکل ,طراحی و پیاده سازی پرازندهها نسبت به طراحی اولیه تغییر کردهاست ولی عملگرهای بنیادی آن همچنان به همان شکل باقی ماندهاست .
پردازندههای اولیه که به عنوان یک بخش از چیزی بزرگتر که معمولا یک نوع رایانه است ؛دارای طراحی سفارشی بودند . در هر صورت این روش طراحی سفارشی پردازندهها ،کاری گران قیمت برای یک بخش خاص، به مقدار زیادی راه تولید را به تعداد زیاد که برای اهداف زیادی قابل استفاده بود را فراهم کرد .این استانداردسازی روند عمومی را در عصر transistor mainframes و minicomputer گسسته و شتابدار کردن تعمیم مدارات مجتمع(IC)را شروع کرد . IC امکان افزایش پیچیدگی ها برای طراحی پردازندهها و ساختن آنها در مقیاس کوچک (در حد میلیمتر) امکان پذیر میسازد. هر دو فرآیند کوچک سازی و استاندارد سازی پردازندهها حضور این تجهیزات رقمی در زندگی مدرن گسترش داد و آن را به فراتر از یک دستگاه خاص مانند رایانه برد .ریزپردازندههای جدید در هر چیزی چون خودروها تا تلفنهای همراه و حتی اسباب بازیهای کودکان وجود دارند
یک (central processing unit (CPU که گاهی اوقات آن را پردازنده (Processor) نیز مینامند ؛ یکی از اجزاء رایانههای رقمی میباشند که فرامین را در رایانهها تفسیر مینماید و اطلاعات را مورد پردازش قرار میدهد . واحدها ی مرکزی پرداش ویژگی پایهای قابل برنامه ریزی شدن را در رایانههای رقمی را فراهم میکنند ؛ و یکی از مهمترین اجزاء رایانهها در حافظهٔ اولیه ؛امکانات ورودی/خروجی هستند .یک پردازندهٔ مرکزی مداری یکپارچه میباشد که معمولا به عنوان ریزپردازنده شناخته میشود . امروزه عبارت CPUها معمولا برای ریزپردازندها به کار میروند .
عبارت «central process unit»(واحد پردازندهٔ مرکزی) یک ردهٔ خاص از ماشین را معرفی میکند که میتواند برنامههای رایانه را اجرا کند .این عبارت گسترده میتواند به راحتی به بسیاری از رایانههایی که بسیار قبل تر از عبارت "CPU" بودند تعمیم داد . به هر حال ؛این عبارت و شروع استفاده از آن در صنعت رایانه حداقل از اوایل سال ۱۹۶۰ رایج شد. شکل ,طراحی و پیاده سازی پرازندهها نسبت به طراحی اولیه تغییر کردهاست ولی عملگرهای بنیادی آن همچنان به همان شکل باقی ماندهاست .
پردازندههای اولیه که به عنوان یک بخش از چیزی بزرگتر که معمولا یک نوع رایانه است ؛دارای طراحی سفارشی بودند . در هر صورت این روش طراحی سفارشی پردازندهها ،کاری گران قیمت برای یک بخش خاص، به مقدار زیادی راه تولید را به تعداد زیاد که برای اهداف زیادی قابل استفاده بود را فراهم کرد .این استانداردسازی روند عمومی را در عصر transistor mainframes و minicomputer گسسته و شتابدار کردن تعمیم مدارات مجتمع(IC)را شروع کرد . IC امکان افزایش پیچیدگی ها برای طراحی پردازندهها و ساختن آنها در مقیاس کوچک (در حد میلیمتر) امکان پذیر میسازد. هر دو فرآیند کوچک سازی و استاندارد سازی پردازندهها حضور این تجهیزات رقمی در زندگی مدرن گسترش داد و آن را به فراتر از یک دستگاه خاص مانند رایانه برد .ریزپردازندههای جدید در هر چیزی چون خودروها تا تلفنهای همراه و حتی اسباب بازیهای کودکان وجود دارند .
تاریخچه
پیش از ظهور اولین ماشین که به پردازندههای امروزی شباهت داشت ؛ کامپوترهای مثل انیاک(ENIAC) مجبور بودند برای اینکه کارهای مختلفی را انجام دهند دوباره سیم کشی کنند . این ماشینها اغلب به رایانه هایی، با برنامهٔ ثابت اطلاق میشد تا زمانیکه توانایی اجرای چند برنامه را پیدا کردند. عبارت "CPU" از زمانی برای ابزار اجرا کنندهٔ نرم افزار(برنامهٔ رایانه) تعریف شد ؛ اولین ابزارهای که که عبارت "CPU" به آنها اطلاق شد همراه ظهور اولین برنامهٔ ذخیره شدهٔ در رایانه بود.
ایدهٔ برنامهٔ ذخیره شده مربوط بعه زمان طراحی ENIAC بود . در ۳۰ ژوئن سال ۱۹۴۵ (۹ تیر ماه ۱۳۲۴) قبل از اینکه انیاک کامل شود , دانشمند ریاضیدان جان فون نیومان در مقالهای به نام «[[First Draft of a Report on the EDVAC» آن را شرح داده بود .سرانجام شکل کلی ارائه داده شده برای برنامهٔ قابل ذخیره شدن در رایانه در آگوست سال ۱۹۴۹(تیر ماه ۱۳۲۸) کامل شد .EDVAC برای اجرا یک سری دستوالعملهای معین (یا عملگرهای خاص) برای گونههای متفاوت ،طراحی شده بود .این دستورالعملها میتوانستند ترکیب شوند تا برنامههای مفید را بر روی EDVAC اجرا کنند . از نکات قابل توجه این بود که برنامهای که برای EDVAC نوشته شده بود در یک حافظهٔ رایانهای سریع؛ ذخیره شده بود که سریعتر از ثبت سخت افزاری است این پیروزی یک محدودیت شدید را بر ENIAC ایجاد میکرد و آن عبارت بود از این که مقدار بسیار زیادی از زمان و تلاش آن صرف تنظیمات دوباره برای انجام یک کار(پردازشی) جدید بود .با طراحی فون نیومان ؛برنامه یا نرم افزار که EDVAC اجرا میکرد میتوانست تغییری ساده با محتوای حافظهٔ رایانه تغییر دهد .
دستگاههای رقمی حال حاضر ،همه با پردازندههایی توزیع شدهاند که به مدار گسسته و بنابراین به تعدادی تغییر المان برای متفاوت بودن و تغییر حالات احتیاج دارند . قبل از تجاری شدن ترانریستور ؛ برای تغییر المانها از electrical relays و vacum tubes به صورت عمومی استفاده میشد . اگرچه اینها از مزایایی چون سرعت - به خاطر ساز و کار عمومی شان- برخوردار بودند ولی به خاطر بعضی مسایل غیرقابل اطمینان بودند .
پیچیدگی طراحی پرداندهها همزمان با افزایش سریع فن آوریهای متنوع که ساختارهای کوچکتر و قابل اطمینان تری را در وسایل الکترونیک باعث میشد، افزایش یافت . اولین موفقیت با ظهور اولین ترانزیستورها حاصل شد . پردازندههای ترانزیستوری در طول دهههای ۵۰ و ۶۰ میلادی زمان زیادی نبود که اختراع شده بود و این در حالی بود که آنها بسیار حجیم، غیر قابل اعتماد و دارای المانهای سوئیچینگ شکننده مانند لامپهای خلا و رلههای الکتریکی بودند. با چنین پیشرفتی پردازندههایی با پیچیدگی و قابلیت اعتماد بیشتری بر روی یک یا چندین برد مدار چاپی که شامل قسمتهای تفکیک شده بودند ساخته شدند.
در طول این مدت ، یک روش برای تولید تعداد زیادی ترانزیستور روی یک فضای فشرده نظر اکثریت را به خود جلب کرد. مدارات مجتمع (IC)ها ،این امکان را فراهم کردند که تعداد زیادی از ترانزیستورها روی یک پایه نیمه رسانا لایه لایه شده یا «چیپ»ساخته شوند. در ابتدا تنها مدارات غیر تخصصی پایه مانند گیتهای منطقی NOR به صورت مدارات مجتمع ساخته شدند. پردازندههایی که بر اساس چنین واحد سیستم پایهای مدارات مجتمع ساخته شدند به طور کلی جزو مدارات مجتمع مقیاس کوچک (SSI) محسوب میشدند.مدارات مجتمع SSI مانند آنچه که در راهنمای کامپیوتر آپولو آورده شده ،معمولا شامل ترانزیستورها با تعداد ضرایبی از ۱۰ میباشند. ساخت یک پردازنده یکپارچه و بی عیب و نقص بدون استفاده از مدارات مجتمع SSI نیازمند هزاران چیپ مجزا میباشد ، اما همچنان مقدار حجم و توان مصرفی بسیار کمتری نسبت به طراحی به وسیله مدارات ترانزیستوری گسسته نیازمند است.چنین تکنولوژی میکرو الکترونیک پیشرفتهای باعث افزایش تعداد ترانزیستورهای موجود در ICها شد و بدین ترتیب کاهش تعداد ICهای منفردی را در پی داشت که به یک پردازنده کامل نیاز داشتند. درمدارات مجتمع سری MSI و LSI (مدارات مجتمع مقیاس متوسط و بزرگ) میزان ترانزیستورها تا صدها و سپس تا هزاران ترانزیستور افزایش یافت.در سال ۱۹۶۴ شرکت IBM سیستم معماری ۳۶۰ کامپیوتر را معرفی کرد که در یک سری از کامپیوترها که میتوانستند یک برنامه را با چندین سرعت و شکل مختلف اجرا کنند مورد استفاده قرار گرفت. این کار در زمانی که بیشتر کامپیوترهای الکترونیکی با یکدیگر نا سازگار بودند ، حتی آنهایی که توسط یک کارخانه ساخته میشدند ،بسیار حائز اهمیت بود. به منظور تسهیل در چنین پیشرفتی شرکت IBM از یک راهکار به نام ریز برنامه (ریز دستورالعمل)استفاده کرد ، که همچنان به صورت گستردهای در پردازندههای مدرن مورد استفاده قرار میگیرد. سیستم معماری ۳۶۰ آنچنان به شهرت رسید که چندین دهه بر بازار سیستمهای کامپیوتری قدرتمند حکمفرما بود و چیزی از خود بر جای گذاشت که روند آن همچنان نیز به وسیله کامپیوترهای مدرن مشابه مانند کامپیوترهای سریZ شرکت IBM ادامه دارد. در همان سال (۱۹۶۴) انجمن تجهیزات دیجیتالی (DEC) یک کامپیوتر قدرتمند با هدف کاربرد علمی و تحقیقاتی به بازا عرضه کرد (PDP-۸.(DEC بعدها یک سیستم با نام PDP-۱۱عرضه کرد که به نهایت شهرت دست یافت و این سیستم در اصل با مدارات مجتمع SSI ساخته شده بود با این تفاوت که نهایتا با اجزاء LSI تکمیل شده بود و به یکباره به کاربرد عملی رسید. بر خلاف SSI و MSIهای قبلی ، اولین پیاده سازی LSI از PDP-۱۱ شامل پردازندههای مرکب از چهار LSI مدار مجتمع میباشد.(انجمن تجهیزات دیجیتالی ۱۹۷۵)
کامپیوترهای با ترانزیستور پایه دارای چندین مزیت ممتاز بود. گذشته از تسهیل و ساده سازی ، قابلیت اعتماد بالا و توان مصرفی پایین تری داشتند. ترانزیستورها همچنین به پردازندهها اجازه میدادند تا با سرعت بالاتری مورد استفاده قرار گیرد و این به علت زمان سوئیچینگ کوتاه یک ترانزیستور در مقایسه با یک لامپ الکترونی یا رله میباشد. در نتیجه برای هر دو حالت افزایش اعتماد و متناسب با آن افزایش چشمگیرسرعت ، المانهای سوئیچینگ پالس ساعت پردازنده در دهگان مگا هرتز در طول این دوره بدست آمد. به علاوه زمانیکه ترانزیستورهای گسسته و ICهای ریزپردازندهها مورد استفاده زیادی قرار گیرند ، طراحیهای جدید با کیفیت بالا مانند SIMD (دستورالعملهای منفرد بااطلاعات چندگانه) پردازندههای جهت دار آشکار میشود. این طراحی آزمایشگاهی اخیر بعدها باعث شکل گیری عصر تخصصی ابر کامپیوترها مانند نمونه ساخته شده توسط کری اینک گردید.
پیدایش ریز پردازندهها در سال ۱۹۷۰ به طور قابل توجهی در طراحی و پیاده سازی پردازندهها تاثیر گذار بود. از زمان ابداع اولین ریزپردازنده (اینتل۴۰۰۴)در سال ۱۹۷۰ و اولین بهره برداری گسترده از ریزپردازنده اینتل ۸۰۸۰ در سال ۱۹۷۴ ، این روند رو به رشد ریزپردازندهها از دیگر روشهای پیاده سازی واحدهای پردازش مرکزی (CPU) پیشی گرفت ،کارخانجات تولید ابر کامپیوترها و کامپیوترهای شخصی در آن زمان اقدام به تولید مدارات مجتمع با برنامه ریزی پیشرفته نمودند تا بتوانند معماری قدیمی کامپیوترهای خود را ارتقا دهند و در نهایت ریز پردازندهای سازگار با مجموعه دستورالعملها ی خود تولید کردند که با سخت افزار و نرم افزارهای قدیمی نیز سازگار بودند. با دستیابی به چنین موفقیت بزرگی امروزه در تمامی کامپیوترهای شخصی CPUها منحصرا از ریز پردازندهها استفاده میکنند.
نسل قبلی ریزپردازندهها از اجزا و قسمتهای بیشمار مجزا از هم تشکیل میشد که در یک یا چندین برد مداری قرار داشتند. اما ریزپردازندهها ، CPUهایی هستند که با تعداد خیلی کمی IC ساخته میشوند ، معمولا فقط از یک IC ساخته میشوند. کارکرد در یک قالب مداری به مفهوم زمان سوئیچینگ سریعتر به دلیل حذف عوامل فیزیکی میباشد. مانند کاهش بهره پارازیتی خازنها ، که همگی در نتیجه کوچکی اندازه CPU هاست. این حالت باعث همزمان سازی ریزپردازندهها میشود تا بتوانند پالس ساعتی در رنج چند ده مگا هرتز تا چندین گیگا هرتز داشته باشند. به علاوه تعداد مینی ترانزیستورها روی یک IC افزایش مییابد و پیچیدگی عملکرد با افزایش ترانزیستورها در یک پردازنده به طرز چشمگیری باعث افزایش قابلیت CPUها میشود. این واقعیت به طور کامل مبین قانون مور میباشد که در آن بطور کامل و دقیق رشد افزایشی ریزپردازندهها و پیچیدگی آنها با گذر زمان پیش بینی شده بود.
در حالیکه پیچیدگی ، اندازه ، ساختمان و شکل کلی ریزپردازندهها نسبت به ۶۰ سال گذشته کاملا تغییر کرده ، این نکته قابل توجهاست که طراحی بنیادی و ساختاری آنها تغییر چندانی نکردهاست. امروزه تقریبا تمام ریزپردازندههای معمول میتوانندپاسخگوی اصل نیومن در مورد ماشینهای ذخیره کننده برنامه باشند.
مطابق قانون مور که در حال حاضر نیز مطابق آن عمل میشود ، روی کرد استفاده از فناوری جدید کاهش در مدارات مجتمع ترانزیستوری مد نظر است. در نهایت مینیاتوری کردن مدارهای الکترونیکی باعث ادامه تحقیقات و ابداع روشهای جدید محاسباتی مانند ایجاد کامپیوترهای ذرهای (کوانتومی) شد . به علاوه موجب گسترش کاربرد موازی سازی و روشهای دیگر که ادامه دهنده قانون سودمند کلاسیک نیومن است گردید.
کارکرد بنیادی بیشتر ریزپردازندهها علیرغم شکل فیزیکی که دارند ، اجرای ترتیبی برنامههای ذخیره شده را موجب میشود. بحث در این مقوله نتیجه پیروی از قانون رایج نیومن را به همراه خواهد داشت. برنامه توسط یک سری از اعداد که در بخشی از حافظه ذخیره شدهاند نمایش داده میشود.چهار مرحله که تقریبا تمامی ریزپردازندههایی که از [ قانون نیومن] در ساختارشان استفاده میکنند از آن پیروی میکنند عبارتند از : فراخوانی ،رمز گشایی ، اجرا ، بازگشت برای نوشتن مجدد.
مرحله اول ، فراخوانی ، شامل فراخوانی یک دستورالعمل (که به وسیله یک عدد و یا ترتیبی از اعداد نمایش داده میشود) از حافظه برنامه میباشد. یک محل در حافظه برنامه توسط شمارنده برنامه(PC) مشخص میشود که در آن عددی که ذخیره میشود جایگاه جاری برنامه را مشخص میکند.به عبارت دیگر شمارنده برنامه از مسیرهای پردازنده در برنامه جاری نگهداری میکند. بعد از اینکه یک دستورالعمل فراخوانی شد شمارنده برنامه توسط طول کلمه دستورالعمل در واحد حافظه افزایش مییابد. گاهی اوقات برای اینکه یک دستورالعمل فراخوانی شود بایستی از حافظه کند بازخوانی شود. که این عمل باعث میشود ریزپردازنده همچنان منتظر بازگشت دستورالعمل بماند. این موضوع به طور گستردهای در پردازندههای مدرن با ذخیره سازی و معماری مخفی سازی در حافظههای جانبی مورد توجه قرار گرفت. دستورالعملی که پردازنده از حافظه بازخوانی میکند باید معین شده باشد که چه عملی را CPU می خواهد که انجام دهد. در مرحله رمزگشایی ، دستورالعمل به بخشهایی که قابل فهم برای قسمتهای پردازنده هستند تفکیک میشود. روشی که در آن مقادیر دستورالعمل شمارشی ترجمه میشود توسط معماری مجموعه دستورالعملها (ISA) تعریف میشود. اغلب یک گروه از اعداد در یک دستورالعمل که شناسنده نامیده میشوند بیانگر این هستند که کدام فرایند باید انجام گیرد. قسمت باقیمانده اعداد معمولا اطلاعات مورد نیاز برای دستور را در بر دارند ، مانند عملوندهای یک عملیات اضافی که در واقع چنین عملوندهایی ممکن است به عنوان یک مقدار ثابت داده شوند(مقدار بیواسطه) ، یا اینکه به عنوان یک محل برای مکان یابی یک مقدار ، یک ثبات و یا آدرس حافظه که به وسیله گروهی از مدهای آدرس دهی تعیین میگردد داده شوند. در طرحهای قدیمی سهم پردازندهها یی که در رمزگشایی دستورالعملها نقش داشتند از واحد سخت افزاری غیر قابل تغییر برخوردار بودند. اگرچه در بیشتر پردازندهها و ISAهای انتزاعی و پیچیده اغلب یک ریز برنامه دیگر جهت ترجمه دستورالعمل به صورت ترکیب سیگنالهای مختلف برای CPU ها وجود دارد. این ریز برنامه گاهی قابلیت دوباره نویسی را دارد ، بنابر این آنها میتوانند برای تغییر نحوه رمز گشایی دستورالعملها حتی پش از آنکه CPU ها تولید شدند اصلاحاتی را مجددا انجام دهند.
بعد از مراحل فراخوانی و رمزگشایی مرحله اجرای دستور انجام میگیرد. در طول این مرحله قسمتهای مختلفی از پردازنده با هم مرتبط هستند و میتوانند یک عملکرد مطلوب ایجاد کنند. برای مثال اگر یک عملکرد اضافی درخواست شود واحد محاسبه و منطق (ALU)با یک سری از ورودیها و خروجیها مرتبط خواهد شد. ورودیها اعداد مورد نیاز برای افزوده شدن را فراهم میکنند و خروجیها شامل جمع نهایی اعداد میباشند. ALU شامل مجموعهای از مدارهاست تا بتواند عملیاتهای ساده محاسباتی و منطقی را روی ورودیها انجام دهد. اگر فرایند اضافی نتیجه بزرگی برای کارکرد پردازنده ایجاد کند یک پرچم سر ریز محاسباتی در ثبات پرچمها ایجاد میشود.
مرحله پایانی یعنی بازگشت به مکان اولیه و آمادگی برای نوشتن مجدد پس از مرحله اجرا در قسمتی از حافظه به وجود میآید. گاهی اوقات نتایج محاسبات در ثباتهای پردازندههای خارجی نوشته میشوند که اینکار برای دسترسی سریع به وسیله دستورهایی که بعدا به برنامه داده میشود انجام میگیرند. در حالت دیگر ممکن است نتایج با سرعت کمتری نوشته شوند اما در حجم بزرگتر و ارزش کمتر ، که این نتایج در حافظه اصلی ذخیره خواهند شد. برخی از دستورات شمارنده برنامه که قابل تغییر هستند نسبت به آن دسته از اطلاعاتی که مستقیما نتایج را تولید میکنند ترجیح داده میشوند. در اصل همگی این موارد خیزش نامیده میشوند و رفتارهایی شبیه حرکت در یک لوپ ، زمان اجرای برنامه (در طول استفاده از خیزشهای شرطی) و همچنین روند توابع در برنامهها را تسهیل میدهند. تعداد بسیاری از دستورات وضعیت یک رقم در ثبات پرچمها را تغییر میدهند. این پرچمها میتوانند برای تاثیر گذاری در چگونگی عملکرد یک برنامه مورد استفاده قرار گیرند. برای مثال یک نوع از دستورات مقایسهای به مقایسه یک عدد و مقدار موجود در ثبات پرچمها رسیدگی میکند. این پرچم ممکن است بعدا با یک دستورالعمل جهشی برای مشخص کردن روند برنامه مورد استفاده قرار بگیرد.
بعد از اجرای دستورالعمل و نوشتن مجدد روی اطلاعات منتجه فرآیند به طور کامل تکرار میشود و با دستور بعدی چرخه به طور معمول مقدار بعدی را از ترتیب شمارشی فراخوانی میکند، که این عمل به دلیل روند افزایشی مقدار شمارنده برنامه میباشد. در پردازندههای خیلی پیچیده تر نسبت به آنچه توضیح داده شد چندین دستورالعمل قابل فراخوانی ، رمز گشایی و اجرا به صورت همزمان میباشند. این امر به طور کلی بیان میدارد که چه مباحثی به روش زمانبندی کلاسیک RISC مربوط میشود ، که در حقیقت این فرایند در پردازندههای معمولی که در بسیاری از دستگاههای الکترونیکی مورد استفاده قرار میگیرند متداول است. (ریز کنترل کننده یا میکرو کنترولر)
روشی که یک پردازنده از طریق آن اعداد را نمایش میدهد یک روش انتخابی در طراحی است که البته در بسیاری از راههای اصولی اثر گذار است. در برخی از کامپیوترهای دیجیتالی اخیر از یک مدل الکترونیکی بر پایه سیستم شمارش دسیمال (مبنای ده) برای نمایش اعداد استفاده شدهاست. برخی دیگر از کامپیوترها از یک سیستم نامتعارف شمارشی مانند سیستم سه تایی(مبنای سه) استفاده میکنند. در حال حاضر تمامی پردازندههای پیشرفته اعداد را به صورت دودویی (مبنای دو) نمایش میدهند که در آن هر عدد به وسیله چندین کمیت فیزیکی دو ارزشی مانند ولتاژ بالا و پایین نمایش داده میشوند.
علت نمایش دهی از طریق اعداد حجم کم و دقت بالا در اعدادی است که پردازشگر میتواند نمایش دهد. در حالت دودویی پردازندهها , یک بیت به یک مکان مشخص در پردازنده اطلاق میشود که پردازنده با آن به صورت مستقیم در ارتباط است. ارزش بیت (مکانهای شمارشی) یک پردازنده که برای نمایش اعداد بکار برده میشود «بزرگی کلمه»، «پهنای بیت»،«پهنای گذرگاه اطلاعات» و یا «رقم صحیح» نامیده میشود.که البته این اعداد گاهی در بین بخشهای مختلف پردازندههای کاملا یکسان نیز متفاوت است. برای مثال یک پردازنده ۸ بیتی به محدودهای از اعداد دسترسی دارد که میتواند با هشت رقم دودویی (هر رقم دو مقدار میتواند داشته باشد) ۲ یا ۲۵۶ عدد گسسته نمایش داده شود. نتیجاتا مقدار صحیح اعداد باعث میشود که سخت افزار در محدودهای از اعداد صحیح که قابل اجرا برای نرم افزار باشد محدود شود و بدین وسیله توسط پردازنده مورد بهره برداری قرار گیرد.
دامنه صحیح همچنین میتواند در تعداد مکانهایی از حافظه که قابل آدرس دهی در پردازنده هستند تاثیر گذار باشد. به عنوان مثال اگر یک پردازنده از ۳۲ بیت برای نمایش آدرس حافظه استفاده کند و هر آدرس حافظهای یک بایت (۸بیت) را نمایش دهد ، ماکزیمم مقدار حافظه چنین پردازندهای میتواند ۲ بایت یا ۴ گیگا بایت را آدرس دهی کند. این یک نمای ساده از فضای آدرس دهی پردازنده هاست و بسیاری از طراحیها از روشهای آدرس دهی پیشرفته تری مانند استفاده از حافظههای مجازی استفاده میکنند تا بتوانند مکانهای بیشتری از حافظه را آدرس دهی کنند.
سطوح بالا تر دامنه صحیح (رنج کاری) به تشکیلات بیشتری برای رسیدگی به رقمهای افزوده نیازمند است و بنابراین پیچیدگی ، اندازه ،توان مصرفی و حتی هزینه عمومی بیشتری را در پی خواهد داشت.و این امر به هیچ وجه مقبول نیست. بنابر این استفاده از ریز کنترل کنندههای ۴و ۸ بیتی که در کاربردها پیشرفته مورد استفاده قرار میگیرد متداول تر است. هرچند پردازندههای با دامنه کاری بالاتر (مثل ۱۶ ،۳۲ ،۶۴ ویا حتی ۱۲۸ بیتی)نیز موجود میباشد. میکرو کنترل کنندههای ساده تر معمولا ارزانتر بوده و توان مصرفی کمتری دارند و نتیجاتا گرمای کمتری نیز تولید میکنند که همگی این موارد در طراحی قطعات الکترونیکی مدنظر قرار میگیرند. به عنوان مثال سیستم ۳۷۰ شرکت IBM از یک پردازندهای استفاده میکند که در حالت اولیه ۳۲ بیتی است اما در قسمت متغیردرونی خود از ۱۲۸ بیت برای تسهیل و دقت بیشتر استفاده میکند. بسیاری از پردازندههای اخیر از پهنای بیت ترکیبی مشابهی استفاده میکنند ، خصوصا زمانیکه پردازنده برای کاربردهای عمومی مورد استفاده قرار میگیرد و نیازمند ایجاد تعادل بین قسمت متغیر و صحیح میباشد.
اکثر پردازندهها و در حقیقت اکثر دستگاههایی که با منطق پالسی و تناوبی کار میکنند به صورت طبیعی باید سنکرون یا همزمان باشند. این بدان معناست که آنها به منظور همزمان سازی سیگنالها طراحی و ساخته شدهاند. این سیگنالها به عنوان سیگنال ساعت(پالس ساعت) شناخته میشوند و معمولا به صورت یک موج مربعی پریودیک (متناوب) میباشند. برای محاسبه بیشترین زمانی که سیگنال قادر به حرکت از قسمتهای مختلف مداری پردازندهاست ، طراحان یک دوره تناوب مناسب برای پالس ساعت انتخاب میکنند. این دوره تناوب باید از مقدار زمانی که برای حرکت سیگنال یا انتشار سیگنال در بدترین شرایط ممکن صرف میشود بیشتر باشد. برای تنظیم دوره تناوب باید پردازندهها باید مطابق حساسیت به لبههای پایین رونده یا بالا رونده حرکت سیگنال در بدترین شرایط تاخیر طراحی و ساخته شوند. در واقع این حالت هم از چشم انداز طراحی و هم از نظر میزان اجزای تشکیل دهنده یک مزیت ویژه در ساده سازی پردازندهها محسوب میشود. اگرچه معایبی نیز دارد ، از جمله اینکه پردازنده باید منتظر المانهای کندتر بماند ، حتی اگر قسمتهایی از آن سریع عمل کنند. این محدودیت به مقدار زیادی توسط روشهای گوناگون افزایش قدرت موازی سازی (انجام کارها به صورت همزمان) پردازندهها قابل جبران است.
با وجود این پیشرفت معماری کامپیوترها ، به تنهایی قادر به حل اشکالات عدم همزمان سازی سرتاسری و جهانی پردازندهها نیست. برای مثال یک پالس ساعت تابع تاخیرهای موجود در هر سیگنال دیگر است. پالس ساعتهای بالاتر در پردازندههای پیچیده و ترکیبی برای نگه داریشان در یک فاز (همزمانی) در طول یک واحد ، بسیار مشکل ساز خواهد بود. این مشکل بسیاری از پردازندههای پیشرفه را به سوی سیگنالهای ساعت متعیر سوق دادهاست تا بتواند ازتاخیرهای سیگنال-سیگنال جلوگیری به عمل آورد.موضوع مهم دیگر در زمینه پالس ساعت ، افزایش چشمگیر میزان گرمایی است که توسط پردازنده تولید میشود.تغییر دائمی کلاک پالسها باعث میشوند تا اجزای بیشتری بدون در نظر گرفتن اینکه آیا در آن زمان مورد استفاده قرار میگیرند یا نه تغییر وضعیت پیدا کنند. به طور کلی جزئی که تغییر وضعیت میدهد انرژی بیشتری نسبت به المانی که ثابت است مصرف میکند. بنابر این وقتی که پالس ساعت افزایش یابد باعث اتلاف گرمای بیشتری میشود و نتیجاتا پردازنده نیازمند راه حلهای مناسب تری برای انجام خنک کاریست.
آیا میتوانید نوشته زیر را بخوانید ؟
اگر نتوانستید، گوشه چشمهاى خود را بکشید و چشمانتان را تقریباً ٩٠٪ ببنیدید . مثل چشم ژاپنیها . حالا دوباره به متن نگاه کنید . این بار حتماً خواهید توانست آن را بخوانید .
ژاپنیها از این سیستم رمزبندى در جنگ جهانى دوم استفاده میکردند و هیچکس بجز خودشان از نوشتههایشان سر در نمیآورد !
ویندوز ایکس پی Direct X8.1 یا ورژنهای بالاتر آن را ساپورت می کند که قابلیتهای صوتی و تصویری کامپیوتر را افزایش می دهد. Direct X دسترسی به قابلیتهای دستگاه هایی مانند مانیتور و کارت صدا را برای نرم افزار ها فراهم می کند تا از قابلیتهای سه بعدی تصویر و صدای فراگیر و جلوه های صوتی آنها استفاده شود.
Direct X نرم افزار ها را قادر می سازد تا از قابلیتهای سخت افزار کامپیوتر شما اطلاع پیدا کرده و پارامترهای لازم را با آنها مطابقت دهد. این خاصیت به برنامه های صوتی و تصویری این قدرت را می دهد تا روی هر کامپیوتری که ویندوز نصب شده و سخت افزار آن سازگار با Direct X باشد فایل های صوتی و تصویری را با بیشترین کارایی و کیفیت ممکن به اجرا بگذارد.
Direct X یک سری از برنامه های سطح پایین است که Application Programming Interfaces یا (APIs) را در خود دارد و دسترسی به ویژگیهای با کارایی بالای سخت افزار مانند چیپ های شتاب دهنده گرافیکی سه بعدی و کارتهای صدا را امکان پذیر می سازد. این APIs ها شامل شتاب دهنده های گرافیک دو بعدی و فابلیت پشتیبانی از وسایل ورودی مانند موس، جوی استیک و کی بورد و کنترل میکس صدا و صدای خروجی هم هست. توابع سطح پایین بوسیله این مولفه ها پشتیبانی می شوند که Direct X را می سازند:
Microsoft Direct 3D
Microsoft Direct Sound
Microsoft Direct Music
Microsoft Direct Input
Microsoft Direct Play
Microsoft Direct Show
نرم افزار BIOS دارای وطایف متعددی است . ولی بدون شک مهمترین وظیفه آن استقرار سیستم عامل در حافظه است . زمانیکه کامپیوتر روشن و ریزپردازنده سعی در اجرای اولین دستورالعمل های خود را داشته باشد ، می بایست دستورالعمل های اولیه از مکان دیگر در اختیار آن گذاشته شوند ( در حافظه اصلی کامپیوتر هنوز اطلاعاتی قرار نگرفته است ) دستورالعمل های مورد نظر را نمی توان از طریق سیستم عامل در اختیار پردازنده قرار داد چراکه هنوز سیستم عامل در حافظه مستقر نشده و همچنان بر روی هارد دیسک است .
یکی از متداولترین موارد کاربرد حافظه های Flash ، استفاده از آنان در BIOS)Basic Input/Output System) است . BIOS این اطمینان را به عناصر سخت افزاری نظیر : تراشه ها ، هارد یسک ، پورت ها ، پردازنده و ... خواهد داد که بدرستی عملیات خود را در کنار یکدیگر انجام دهند.
هر کامپیوتر ( شخصی ، دستی ) دارای یک ریزپردازنده بعنوان واحد پردازشگر مرکزی است . ریزپردازنده یک المان سخت افزاری است .بمنظور الزام پردازنده برای انجام یک عملیات خاص، می بایست مجموعه ای از دستورالعمل ها که نرم افزار نامیده می شوند نوشته شده و در اختیار پردازنده قرار گیرد. از دو نوع نرم افزار استفاده می گردد .
- سیستم عامل : سیستم عامل مجموعه ای از خدمات مورد نیاز برای اجرای یک برنامه را فراهم می نماید. ویندوز ۹۸ ، ۲۰۰۰ و یا لینوکس نمونه هائی از سیستم های عامل می باشند.
- برنامه های کاربردی : برنامه های کاربردی نرم افزارهائی هستند که بمنظور تامین خواسته های خاصی طراحی و در اختیار کاربران گذاشته می شوند. برنامه هائی نظیر : Word ، Excel و ... نمونه هائی از این نوع نرم افزارها می باشند.
BIOS در حقیقت نوع سومی از نرم افزارها بوده که کامپیوتر بمنظور عملکرد صحیح خود به آن نیاز خواهد داشت.
● خدمات ارائه شده توسط BIOS
نرم افزار BIOS دارای وطایف متعددی است . ولی بدون شک مهمترین وظیفه آن استقرار سیستم عامل در حافظه است . زمانیکه کامپیوتر روشن و ریزپردازنده سعی در اجرای اولین دستورالعمل های خود را داشته باشد ، می بایست دستورالعمل های اولیه از مکان دیگر در اختیار آن گذاشته شوند ( در حافظه اصلی کامپیوتر هنوز اطلاعاتی قرار نگرفته است ) دستورالعمل های مورد نظر را نمی توان از طریق سیستم عامل در اختیار پردازنده قرار داد چراکه هنوز سیستم عامل در حافظه مستقر نشده و همچنان بر روی هارد دیسک است . مشکل اینجاست که می بایست با استفاده از روشهائی به پردازنده اعلام گردد که سیستم عامل را به درون حافظه مستقر تا در ادامه زمینه استفاده از خدمات سیستم عامل فراهم گردد. BIOS دستورالعمل های لازم را در این خصوص ارائه خواهد کرد. برخی از خدمات متداول که BIOS ارائه می دهد ، بشرح زیر می باشد:
- یک برنامه تست با نام POST بمنظور بررسی صحت عملکرد عناصر سخت افراری
- فعال کردن تراشه های BIOS مربوط به سایر کارت های نصب شده در سیستم نظیر : کارت گرافیک و یا کنترل کننده SCSI
- مدیریت مجموعه ای از تنظیمات در رابطه با هارد دیسک،Clock و ...
BIOS ، یک نرم افزار خاص است که بعنوان اینترفیس ( میانجی ) بین عناصر اصلی سخت افزارهای نصب شده بر روی سیستم و سیستم عامل ایفای وظیفه می نماید. نرم افزار فوق اغلب در حافظه هائی از نوع Flash و بصورت یک تراشه بر روی برد اصلی نصب می گردد. در برخی حالات تراشه فوق یک نوع خاص از حافظه ROM خواهد بود.
● زمانیکه کامپیوتر روشن می گردد BIOS عملیات متفاوتی را انجام خواهد داد:
- بررسی محتویات CMOS برای آگاهی از تنظیمات خاص انجام شده
- لود کردن درایورهای استاندارد و Interrupt handlers
- مقدار دهی اولیه ریجسترها و مدیریت Power
- اجرای برنامه POST بمنظور اطمینان از صحت عملکرد عناصر سخت افزاری
- تشخیص درایوی که سیستم می بایست از طریق آن راه اندازی (Booting) گردد.
- مقدار دهی اولیه برنامه مربوط به استقرار سیستم عامل در حافظه (Bootstrap)
اولین موردی را که BIOS بررسی خواهد کرد، اطلاعات ذخیره شده در یک نوع حافظه RAM با ظرفیت ۶۴ بایت است . اطلاعات فوق بر روی تراشه ای با نام CMOS)Complementry metal oxid semiconductor) ذخیره می گردند. CMOS شامل اطلاعات جزئی در رابطه با سیستم بوده و درصورت بروز هر گونه تغییردر سیستم، اطلاعات فوق نیز تغییر خواهند کرد. BIOS از اطلاعات فوق بمنظور تغییر و جایگزینی مقادیر پیش فرض خود استفاده می نماید.
Interrupt handlers نوع خاصی از نرم افزار بوده که بعنوان یک مترجم بین عناصر سخت افزاری و سیستم عامل ایفای وظیفه می نماید.مثلا" زمانیکه شما کلیدی را برروی صفحه کلید فعال می نمائید، سیگنال مربوطه، برای Interrupt handler صفحه کلید ارسال شده تا از این طریق به پردازنده اعلام گردد که کدامیک از کلیدهای صفحه کلید فعال شده اند.
درایورها یک نوع خاص دیگر از نرم افزارها بوده که مجموعه عملیات مجاز بر روی یک دستگاه را تبین و راهکارهای ( توابع ) مربوطه را ارائه خواهند. اغلب دستگاه های سخت افزاری نظیر: صفحه کلید، موس ، هارد و فلاپی درایو دارای درایورهای اختصاصی خود می باشند. با توجه به اینکه BIOS بصورت دائم با سیگنال های ارسالی توسط عناصر سخت افزاری مواجه است ، معمولا" یک نسخه از آن در حافظه RAM تکثیر خواهد شد.
● راه اندازی ( بوتینگ، Booting) کامپیوتر
پس از روشن کردن کامپیوتر، BIOS بلافاصله عملیات خود را آغاز خواهد کرد. در اغلب سیستم ها ، BIOS در زمان انجام عملیات مربوطه پیام هائی را نیز نمایش می دهد ( میزان حافظه، نوع هارد دیسک و ...) بمنظور آماده سازی کامپیوتر برای ارائه خدمات به کاربران، BIOS مجموعه ای از عملیات را انجام می دهد. پس از بررسی و آگاهی از تنظیمات موجود در CMOS و استقرار Interrupt handler در حافظه RAM ، کارت گرافیک بررسی می گردد. اغلب کارت های گرافیک ، دارای BIOS اختصاصی بوده که حافظه و پردازنده مربوط به کارت گرافیک را مقدار دهی اولیه می نماید. در صورتیکه BIOS اختصاصی برای کارت گرافیک وجود نداشته باشد از درایور استانداری که در ROM ذخیره شده است ، استفاده و درایو مربوطه فعال خواهد شد ( درایور استاندارد کارت گرافیک ) در ادامه BIOS نوع راه اندازی ( راه اندازی مجدد (Rebbot) و یا راه اندازی اولیه (Cold Boot ) را تشخیص خواهد داد .برای تشخیص موضوع فوق، از محتویات آدرس ۰۰۰۰:۰۴۷۲ حافظه استفاده می گردد. در صورتیکه در آدررس فوق مقدار ۱۲۳h موجود باشد ، بمنزله "راه اندازی مجدد" بوده و برنامه BOIS بررسی صحت عملکرد حافظه را انجام نخواهد داد. در غیر اینصورت ( در صورت وجود هر مقدار دیگر در آدرس فوق ) یک "راه اندازی اولیه " تلقی می گردد. در این حالت بررسی صحت عملکرد و سالم بودن حافظه انجام خواهد شد. در ادامه پورت های سریال و USB برای اتصال صفحه کلید وموس بررسی خواهند شد. در مرحله بعد کارت های PCI نصب شده بر روی سیستم بررسی می گردند. در صورتیکه در هر یک از مراحل فوق BIOS با اشکالی برخورد نماید با نواختن چند Beep معنی دار، مورد خطاء را اعلام خواهد کرد. خطاهای اعلام شده اغلب به موارد سخت افزار سیستم مربوط می گردد.
برنامه BIOS اطلاعاتی در رابطه با نوع پردازنده ، فلاپی درایو ، هارد دیسک ، حافظه تاریخ و شماره ( ورژن ) برنامه BIOS ، نوع صفحه نمایشگر را نمایش خواهد داد. در صورتیکه بر روی سیستم از آداپتورهای SCSI استفاده شده باشد ، BIOS درایور مربوطه آن رااز BIOS اختصاصی آداپتور فعال و BIOS اختصاصی اطلاعاتی را در رابطه با آداپتور SCSI نمایش خواهد داد. در ادامه برنامه BIOS نوع درایوی را که می بایست فرآیند انتقال سیستم عامل از آن آغاز گردد را تشخیص خواهد داد. برای نیل به هدف فوق از تنظیمات موجود در CMOS استفاده می گردد. اولویت درایو مربوطه برای بوت سیستم متغیر و به نوع سیستم بستگی دارد. اولویت فوق می تواند شامل مواردی نظیر : A,C,CD و یا C,A,CD و ... باشد.(A نشاندهنده فلاپی درایو C نشاندهنده هارددیسک و CD نشاندهنده درایو CD-ROM است ) در صورتیکه درایو مشخص شده شامل برنامه های سیستم عامل نباشد پیام خطائی نمایش داده خواهد شد. (Non System disk or disk error )
● پیکربندی BIOS
در بخش قبل اشاره گردید که BIOS در موارد ضروری از تنظیمات ذخیره شده در CMOS استفاده می نماید. برای تغییر دادن تنظیمات مربوطه می بایست برنامه پیکربندی CMOS فعال گردد. برای فعال کردن برنامه فوق می بایست در زمان راه اندازی سیستم کلیدهای خاصی را فعال تا زمینه استفاده از برنامه فوق فراهم گردد. در اغلب سیستم ها بمنظور فعال شدن برنامه پیکربندی کلید Esc یا Del یا F۱ یا F۲ یا Ctrl-Esc یا Ctrl-Alt-Esc را می بایست فعال کرد.( معمولا" در زمان راه اندازی سیستم نوع کلیدی که فشردن آن باعث فعال شدن برنامه پیکربندی می گردد، بصورت یک پیام بر روی صفحه نمایشگر نشان داده خواهد شد ) پس از فعال شدن برنامه پیکربندی با استفاده از مجموعه ای از گزینه های می توان اقدام به تغییر پارامترهای مورد نظر کرد. تنظیم تاریخ و زمان سیستم ، مشخص نمودن اولویت درایو بوت، تعریف یک رمز عبور برای سیستم ، پیکربندی درایوها ( هارد، فلاپی ، CD) و ... نمونه هائی از گزینه های موجود در این زمینه می باشند. در زمان تغییر هر یک از تنظیمات مربوطه در CMOS می بایست دقت لازم را بعمل آورد چراکه در صورتیکه عملیات فوق بدرستی انجام نگیرد اثرات منفی بر روی سیستم گذاشته و حتی در مواردی باعث اختلال در راه اندازی سیستم خواهد شد.
BIOS از تکنولوژی CMOS بمنظور ذخیره کردن تنظیمات مربوطه استفاده می نماید . در این تکنولوژی یک باتری کوچک لیتیوم انرژی(برق) لازم برای نگهداری اطلاعات بمدت چندین سال را فراهم می نماید
● ارتقاء برنامه BIOS
تغییر برنامه BIOS بندرت انجام می گیرد. ولی در مواردیکه سیستم قدیمی باشد، ارتقاء BIOS ضروری خواهد بود.با توجه به اینکه BIOS در نوع خاصی از حافظه ROM ذخیره می گردد، تغییر و ارتقاء آن مشابه سایر نرم افزارها نخواهد بود. بدین منظور به یک برنامه خاص نیاز است . برنامه های فوق از طریق تولید کنندگان کامپیوتر و یا BIOS عرضه می گردند. در زمان راه اندازی سیستم می توان تاریخ ، شماره و نام تولید کننده BIOS را مشاهده نمود. پس از مشخص شدن نام سازنده BIOS ، با مراجعه به وب سایت سازنده ، اطمینان حاصل گردد که برنامه ارتقاء BIOS از طرف شرکت مربوطه عرضه شده است . در صورتیکه برنامه موجود باشد می بایست آن را Download نمود. پس از اخذ فایل( برنامه) مربوطه آن را بر روی دیسکت قرار داده و سیستم را از طریق درایو A ( فلاپی درایو) راه اندازی کرد. در این حالت برنامه موجود بر روی دیسکت، BIOS قدیمی را پاک و اطلاعات جدید را در BIOS می نویسد. در زمان ارتقاء BIOS حتما" می بایست به این نکته توجه گردد که از نسخه ای که کاملا" با سیستم سازگاری دارد، استفاده گردد در غیر اینصورت BIOS با اشکال مواجه شده و امکان راه اندازی سیستم وجود نخواهد داشت .!
(بارکد روی کارتن گوشی)
یه راه خیلی عالی برای اینکه ببینید گوشیتون متعلق به کجاست
بارکد ها از 13 رقم تشکیل شدن که 2 یا 3 رقم اول از سمت چپ نشان دهنده کشور سازنده میباشد.
با بررسی کامل بارکد میتونیم بفهمیم گوشیمون ساخت کدوم کشور هست
این هم 2 یا 3 رقم اول کشور ها
اجناسی که در چین تولید میشن ممکنه با یکی از اعداد زیر شروع بشن:
690
691
692
اجناسی که در تایوان تولید میشن با عدد زیر شروع میشه:
471
اجناسی که تو ژاپن تولید شدن با :
49
اجناسی که تو کره جنوبی تولید شدن با :
880
اجناس ایرانی هم با :
626 شروع میشن.
این هم لیست کامل کشورها به همراه بارکدشون :
00 - 09 United States of America
10 - 19 Reserved for UCC (USA) joining EAN
20 - 29 For local use by retailers or distributors
30-37 France
400 - 440 Germany
45 Japan
46 Russian Federation
471 Taiwan
474 Estonia
475 Latvia
477 Lithuania
479 Sri Lanka
480 Philippines
481 Belarus
57D 482 Ukraine
484 Moldova
485 Armenia
486 Georgia
487 Kazakhstan
489 Hong Kong
49 Japan
50 United Kingdom
520 Greece
528 Lebanon
529 Cyprus
531 Macedonia
535 Malta
539 Ireland
54 Belgium and Luxembourg
560 Portugal
569 Iceland
57 Denmark
590 Poland
594 Romania
599 Hungary
600 - 601 South Africa
609 Mauritius
611 Morocco
613 Algeria
619 Tunisia
622 Egypt
625 Jordan
626 Iran
64 Finland
690 - 692 China
70 Norway
729 Israel
73 Sweden
740 - 745 Guatemala, El Salvador, Honduras, Nicaragua, Costa Rica, Panama
746 Republica Dominicana
750 Mexico
759 Venezuela
76 Switzerland
770 Colombia
773 Uruguay
775 Peru
777 Bolivia
779 Argentina
780 Chile
784 Paraguay
785 Peru
786 Ecuador
789 Brazil
80 - 83 Italy
84 Spain
850 Cuba
858 Slovokia
859 Czech
860 Yugoslavia
869 Turkey
87 Netherlands
880 South Korea
885 Thailand
888 Singapore
890 India
893 Vietnam
5DB 899 Indonesia
90 - 91 Austria
93 Australia
94 New Zealand
955 Malaysia
959 Papua New Guinea
977 Periodicals (ISSN)
978 Books (ISBN)
979 Music (ISMN)
980 Refund receipts
99 Coupons
امیدوارم که به دردتون بخوره.