اشنایی کامل با دیسک سخت Hard Disk Drives

آنچه از یک هارد دیسک باید بدانیم

هارد دیسک (Hard disk ) ، یکی از مهمترین عناصر سخت افزاری درکامپیوتر پس از پردازنده و حافظه است. از هارد دیسک ، بمنظور ذخیره سازی اطلاعات استفاده می گردد . اطلاعات مربوط به راه اندازی سیستم ، برنامه ها و داده ها، جملگی بر روی هارد دیسک ذخیره می گردند. در زمان انجام برخی عملیات خاص توسط کامپیوتر، نظیر ویرایش فیلم ها ، بازی های کامپیوتری و یا پخش موزیک ، استفاده از یک هارد دیسک با ظرفیت بالا، سرعت مناسب و قابل اطمینان ، بطرز محسوسی بهبود محیط عملیاتی خصوصا" ذخیره و بازیابی اطلاعات را بدنبال خواهد داشت .در سالیان اخیر تکنولوژی ساخت هارد دیسک بسرعت و در ابعاد متفاوت رشد و گسترش یافته است . در این مقاله ، به بررسی پارامترهای هارد دیسک خواهیم پرداخت .این قطعه انبار مرکزی کامپیوتر به حساب می آید. جایی که فایل های راه انداز ، سیستم عامل همین طور اطلاعات و برنامه ها (نرم افزار ها ) در آن ذخیره و نگه داری می شوند. ظرفیت ذخیره سازی با واحد گیگابایت (gigabytes GB) که هر گیگابایت معادل هزار مگابایت است اندازه گیری می شود. مثل همیشه هر چه بزرگتر بهتر در حال حاضر به طور معمول کامپیوتر ها از سخت دیسک هایی با ظرفیت 40GB تا 60GB برخوردار هستند ولی سخت دیسک های با ظرفیت 120GB و حتا بیشتر نیز وجود دارند بر روی هر کامپیوتر حداقل یک هارد دیسک وجود دارد.برخی از سیستم ها ممکن است دارای بیش از یک هارد دیسک باشند. هارد دیسک یک محیط ذخیره سازی دائم برای اطلاعات را فراهم می نماید . اطلاعات دیجتال در کامییوتر می بایست بگونه ای تبدیل گردند که بتوان آنها را بصورت دائم بر روی هارد دیسک مغناطیسی ذخیره کرد.

جایگاه هارد دیسک

با توجه به رشد چشمگیر تکنولوژی ساخت هارد دیسک ، ظرفیت آنان درفواصل زمانی بین دوازده تا هیجده ماه ، دو برابر می شود . بدین ترتیب ،عملا" کامپیوترهای شخصی بسمت ماشین های چند رسانه ای حرکت نموده که می توان حجم بالائی از اطلاعات شامل صوت ، تصویر و گرافیک را بر روی آنان ذخیره نمود. بیشترین ظرفیت هارد دیسک قابل نصب بر روی کامپیوترهای Desktop ، معادل 250 گیگابایت می باشد. ظرفیت فوق ، ده برابر بیش از ظرفیت هارد دیسک های سه سال پیش است . در اوایل سال 2003 میلادی ، هارد دیسک های با ظرفیت 320 گیگا بایت مطرح شده اند. تولید کنندگان در صدد ارائه اینترفیس های سریال ATA بوده که نسبت به مدل های پیشین ( اینترفیس های موازی ATA ) دارای سرعت بمراتب بیشتری می باشند. محصولات تولید شده در سال آینده ، از تکنولوژی فوق استفاده خواهند کرد. عملکرد تمامی هارد دیسک ها در زمان اجرای یک برنامه مشابه یکدیگر بوده و استفاده از درایوهای با سرعت بالا، مزایا و امتیازات متعددی را برای کاربرانی که قصد پردازش داده هائی با حجم بالا ( تصاویر و ویدئوهای دیجیتال ) را دارند ، بدنبال خواهد داشت.بر اساس آزمایشات متعدد انجام شده توسط برنامه Photoshop ، مشخص شده است که انجام عملیات پیچیده ای نظیر : اعمال فیلترها ، گردش و ویرایش تصاویر در هارد دیسک های با سرعت بالا ، شصت درصد سریعتر از سیستم هائی است که دارای درایوهائی با سرعت پائین می باشند.

مبانی هارد دیسک

هارد دیسک در سال 1950 اختراع گردید. هارد دیسک های اولیه شامل دیسک های بزرگ با قطر 20 اینچ ( 50/8 سانتیمتر) بوده و توان ذخیره سازی چندین مگابایت بیشتر را نداشتند. به این نوع دیسک ها در ابتدا " دیسک ثابت " می گفتند. در ادامه بمنظور تمایز آنها با فلاپی دیسک ها از واژه " هارد دیسک " استفاده گردید. هارد دیسک ها دارای یک Platter ( صفحه ) بمنظور نگهداری محیط مغناطیسی می باشند. عملکرد یک هارد دیسک مشابه یک نوار کاست بوده و از یک روش یکسان برای ضبط مغناطیسی استفاده می نمایند. هارد دیسک ونوار کاست از امکانات ذخیره سازی مغناطیسی یکسانی نیز استفاده می نمایند.در چنین مواردی می توان بسادگی اطلاعاتی را حذف و یا مجددا" بازنویسی کرد. اطلاعات ذخیره شده بر روی هر یک از رسانه های فوق ، سالیان سال باقی خواهند ماند. علیرغم وجود شباهت های موجود ، رسانه های فوق در مواردی نیز با یکدیگر متفاوت می باشند:

- لایه مغناطیسی بر روی یک نوار کاست بر روی یک سطح پلاستیکی نازک توزیع می گردد. در هارد دیسک لایه مغناطیسی بر روی یک دیسک شیشه ای ویا یک آلومینیوم اشباح شده قرار خواهد گرفت . در ادامه سطح آنها بخوبی صیقل داده می شود.
- در نوار کاست برای استفاده از هر یک از آیتم های ذخیره شده می بایست بصورت ترتیبی ( سرعت معمولی و یا سرعت بالا) در محل مورد نظر مستقر تا امکان بازیابی ( شنیدن ) آیتم دلخواه فراهم گردد. در رابطه با هارد دیسک ها می توان بسرعت در هر نقظه دلخواه مستفر و اقدام به بازیابی ( خواندن و یا نوشتن ) اطلاعات مورد نظر کرد.
در یک نوار کاست ، هد مربوط به خواندن / نوشتن می بایست سطح نوار را مستقیما" لمس نماید. در هارد دیسک هد خواندن و نوشتن در روی دیسک به پرواز در می آید! ( هرگز آن را لمس نخواهد کرد )
- نوار کاست موجود در ضبط صوت در هر ثانیه 2 اینچ ( 5/08 سانتیمتر ) جابجا می گردد. گرداننده هارد دیسک می تواند هد مربوط به هارد دیسک را در هر ثانیه 3000 اینچ به چرخش در آورد .
یک هارد دیسک پیشرفته قادر به ذخیره سازی حجم بسیار بالائی از اطلاعات در فضائی اندک و بازیابی اطلاعات با سرعت بسیار بالا است . اطلاعات ذخیره شده برروی هارد دیسک در قالب مجموعه ای از فایل ها ذخیره می گردند. فایل نامی دیگر برای مجموعه ای از بایت ها است که بنوعی در آنها اطلاعاتی مرتبط به هم ذخیره شده است . زمانیکه برنامه ای اجراء و در خواست فایلی را داشته باشد، هارد دیسک اطلاعات را بازیابی و آنها برای استفاده پردازنده ارسال خواهد کرد.
برای اندازه گیری کارآئی یک هارد دیسک از دو روش عمده استفاده می گردد:
- میزان داده (Data rate) . تعداد بایت هائی ارسالی در هر ثانیه برای پردازنده است . اندازه فوق بین 5 تا 40 مگابایت در هر ثانیه است .
- زمان جتسجو (Seek Time) . مدت زمان بین درخواست یک فایل توسط پردازنده تا ارسال اولین بایت فایل مورد نظربرای پردازنده را می گویند.

کالبد شکافی هارد دیسک

بهترین روش شناخت نحوه عملکرد هارد دیسک کالبد شکافی آن است .شکل زیر یک هارد دیسک را نشان می دهد.

یک پوسته ( قاب ) آلومینیومی که کنترل کننده هارد دیسک در درون آن ( یک سمت دیگر ) قرار دارد. کنترل کننده فوق مکانیزمهای خواندن ، نوشتن و موتوری که باعث چرخش صفحات هارد دیسک می شود را کنترل می نماید.

در نزدیکی برد کنترل کننده کانکتورهای مربوط به موتوری که باعث چرخش صفحات هارد می شود قرار دارد.

در تصاویر فوق موارد زیر مشاهده می گردد:
- Platters ( صفحات ) این صفحات می توانند با سرعت 3600 تا 7200 دور در دقیقه چرخش نمایند.
- بازوئی که هد خواندن و نوشتن را نگاه داشته است . این بازو با سرعتی معادل 50 بار در ثانیه قادر به حرکت در طول هر یک از صفحات است ( حرکت شعاعی )
بمنظور افزایش ظرفیت هارد دیسک می توان تعدادی از صفحات را استفاده کرد . شکل زیر هارد دیسکی با سه صفحه و شش هد خواندن / نوشتن را نشان می دهد.

مکانیزمی که باعث حرکت بازوها بر روی هارد دیسک می گردد ، سرعت و دقت را تضمین می نماید.در این راستا از یک موتور خطی با سرعت بالا استفاده می گردد.

ذخیره سازی داده ها
اطلاعات بر روی سطح هر یک از صفحات هارد دیسک در مجموعه هائی با نام سکتور و شیار ذخیره می گردد. شیارها دوایرمتحدالمرکزی می باشند ( نواحی زرد) که بر روی هر یک از آنها تعداد محدودی سکتور(نواحی آبی ) با ظرفیت بین 256 ، 512 بایت ایجاد می گردد. سکتورهای فوق در ادامه و همزمان با آغاز فعالیت سیستم عامل در واحد های دیگر با نام " کلاستر " سازماندهی می گردند. زمانیکه یک درایو تحت عملیاتی با نام Low level format قرار می گیرد، شیارها و سکتورها ایجاد می گردند. درادامه و زمانیکه درایو High level format گردید، با توجه به نوع سیستم عامل و سیاست های راهبردی مربوطه ساختارهائی نظیر : جدول اختصاص فایل ها، جدول آدرس دهی فایل ها و... ایجاد، تا بستر مناسب برای استقرار فایل های اطلاعاتی فراهم گردد.

مراقب هارد خود باشید!

تمام عوامل خرابی هارد دیسک را می توان به 2 گروه نرم افزاری و سخت افزاری تقسیم کرد. در گروه اول بیشترین تقصیر بر گردن ویروسها و برنامه های خرابکار انداخته می شود. علاوه بر این ، خرابی نرم افزارها به خصوص انواع سیستمی می تواند منجر به بروز آسیبهای نرم افزاری همانند گم شدن پارتیشنها یا پاک شدن اطلاعات شود. حتی قفل بعضی از نرم افزارها نیز در صورت دستکاری شدن به اطلاعات موجود در هارد دیسک صدمه می زند. تنها راهی که برای جلوگیری از بروز مشکل در گروه اول وجود دارد ، هوشیاری کاربر است. استفاده از نرم افزارهای ضد ویروس و همچنین به کار گرفتن برنامه های معتبر بر اساس دستورالعمل سازنده و پرهیز از اجرای برنامه های مشکوک می تواند جلوی بروز مشکلات را بگیرد. در گروه دوم بروز مشکلات معمولا با خسارتهای مالی همراه است.عواملی مانند نوسان برق ، حرارت بالا ، تکانهای شدید ، لرزشهای طولانی مدت و همچنین فرسودگی کابلهای اطلاعات می تواند موجب بروز مشکلاتی شود که بدترین آنها از کار افتادن کامل هارد دیسک است. معمولترین ایراد فیزیکی بدسکتور است.در این حالت بخشی از پلاترهای هارد دیسک غیر قابل دسترسی می شود که باید از آن قسمتها چشم پوشی کرد.گاه وخامت اوضاع تا از دست دادن نیمی از فضای هارد دیسک بالا می رود. پس از این مورد شایع ترین مشکل سوختن برد کنترلر هارد دیسک است که با خرید یک برد جدید قابل حل است. Crash کردن یا همان تصادم هد با سطح پلاترها بدترین مشکل هارد است. در این حالت تنها راه تعویض کل هارد دیسک است. البته سوختن موتور هارد هم همین راه را دارد. پس از بروز هر مشکلی چه نزم افزاری و چه سخت افزاری بهترین کار مراجعه به مراکز معتبر بازیابی اطلاعات است چرا که در صورت دستکاری هارد آسیب دیده ممکن است همان مقدار اطلاعات قابل بازیابی هم از بین برود.

نکاتی دررابطه با تهیه هارد دیسک

کامپیوترهای جدیدتر قادر به استفاده مطلوب از مزایای یک درایو با ظرفیت بالا می باشند ( افزایش کارائی ) . سیستمی که دارای پردازنده ای با سرعت پائین و یا میزان اندکی حافظه اصلی می باشد ، نمی تواند از تمام ظرفیت و پتناسیل های هارددیسک انتخابی ، بنحو احسن استفاده نماید. در صورتیکه یک کامپیوتر ارزش ارتقاء را داشته باشد ( سیستم موجود دارای کارآئی لازم می باشد ) می توان بمنظور دستیابی به ظرفیت ذخیره سازی بیشتر ، هارد آن را بتنهائی ارتقاء داد.

اطمینان از وجود فضای کافی درون کیس .اکثر کیس های استفاده شده در کامپیوترهای شخصی حداقل دارای یک و یا چندین محل برای نصب هارد می باشند.با استفاده از دفترچة‌ راهنما و یا با باز نمودن کیس ، می توان بررسی لازم در خصوص وجود فضای کافی را انجام داد( خصوصا" در مواردیکه قصد استفاده از یک هارد جدید و نگهداری هارد قدیم وجود داشته باشد ).

تهیه هارد دیسک با ظرفیت بیشتر از نیاز اولیه .پیشنهاد می گردد همواره هارد دیسکی با ظرفیت بیش از نیاز اولیه ، انتخاب گردد. ظرفیت انتخابی می بایست پاسخگوی نیازهای آینده بوده و لازم است باتوجه به نوع استفاده از کامپیوتر در حال و آینده ، تصمیم مناسبی در اینخصوص اتخاذ گردد.

سازگاری سرعت هارد انتخابی با سرعت اینترفیس کامپیوتر. سرعت درایوهای ATA/100 و ATA/133 بمراتب از سرعت اینترفیس های کامپیوتر بیشتر است ( خصوصا" اگر از زمان خرید کامپیوتر یک سال گذشته باشد). قبل از انتخاب هارد دیسک ،می بایست با استفاده از دفترچه های راهنمای کامپیوتر که فروشندگان ارائه می نمایند، سرعت اینترفیس های کامپیوتر را مشخص نمود.

تهیه هارد دیسک با قیمت مناسب .رقابت تنگانتنگی بین تولید کنندگان درایوها وجود داشته و اکثر فروشندگان کاربران را بدلیل اختلاف ناچیز قیمت ، ترغیب به تهیه هارد دیسک های با ظرفیت بالاتر می نمایند. این امر در خصوص درایوهایی با ظرفیت پایین تر صادق است چرا که آخرین ظرفیت های موجود در بازار به علت تولید کم دارای قیمت بالاتری هستند. بنابران پیشنهاد می گردد هرگز به دنبال آخرین ظرفیت موجود در بازار نباشید.

تهیه بسته کامل( کیت ) درایو .این نوع بسته ها شامل قطعه سخت افزاری،‌کابل ها ،‌دفترچه راهنما و در برخی موارد درایور مورد نظر برای نصب می باشد.

استفاده از درایوهای external در صورت لزوم .با استفاده از این نوع درایوها می توان اطلاعات مهم و حیاتی را در زمانیکه در محل کار خود نمی باشیم ، حفاظت نمود. در مواردیکه نیازمند جابجائی حجم بالائی از اطلاعات می باشیم ، استفاده از درایوهای external می تواند یکی از گزینه های موجود باشد .قیمت درایوهای فوق ، نسبت به درایوهای معمولی که در درون کیس نصب می شوند، بیشتر بوده و جهت ارتباط با سیستم از پورت های USB2.0 استفاده می نمایند.

در هنگام خرید دیسک سخت به نکات زیر توجه کنید:

•ظرفیت ذخیره سازی (Storage Capacity):

ظرفیت ذخیره سازی اطلاعات توسط یک سخت دیسک با واحد گیگابایت سنجیده می شود.یک گیگابایت برابر هزار مگابایت است. برای محاسبه حجم سخت دیسک باید در ابتدا نوع فعالیت خود را مشخص کنید در صورتی که شما به وسیله کامپیوتر قصد ویرایش فایل های صوتی یا فیلم را دارید و یا این که گرافیست هستید و با برنامه های گرافیکی کارمیکنید بهتر است ، حجیم ترین سخت دیسک موجود را تهیه کنید اما اگر قصد انجام این کار ها را ندارید یک سخت دیسک با حجم 40 تا 60 گیگابایت برای شما کافی است. اغلب کامپیوترهای شخصی در حال حاضر از هارد دیسک هائی با ظرفیت معادل چهل تا 60 گیگابایت ، استفاده می نمایند. ظرفیت فوق ، بمراتب بیش از انداره مورد نیاز کاربرانی است که صرفا" از هارد دیسک بمنزله ابزاری بمنظور ذخیره سازی اطلاعات استفاده می نمایند . ظرفیت هارد دیسک برای کاربرانی همچون طراحان آثار گرافیکی و یا افرادیکه بر روی فیلم های ویدئویی کار می کنند ، از اهمیت بیشتری برخوردار است . مثلا" ضبط تصاویردر مدت زمان محدود از یک دوربین فیلم برداری ، چندین گیگابایت ظرفیت هارد دیسک را اشغال خواهد کرد .در صورت ضرورت استفاده از فضای ذخیره سازی بالا ، می توان از یک هارد با ظرفیت بالا و یا دو هارد دیسک ،استفاده نمود. در چنین حالتی می توان هارد موجود را نگهداری و متناسب با نیاز، اقدام به تهیه و نصب هارد دوم نمود. مثلا" در صورتیکه به یک هارد با ظرفیت 160 گیگابایت نیاز باشد و هارد دیسک موجود 80 گیگابایت ظرفیت داشته باشد ، می توان با تهیه یک هارد دیسک دیگر و با ظرفیت 80 گیگابایت ، نیاز خود را مرتفع نمود ( تامین 160 گیگابایت فضای ذخیره سازی ، مشروط به وجود پتانسیل لازم ازلحاظ توانائی حمایت برد اصلی سیستم ) .

•سرعت چرخش یا سرعت دورانی (Rotational Speed):

یکی از فاکتور های مهم در انتخاب دیسک سخت سرعت چرخش آن است. سرعت خواندن و نوشتن دیسک سخت به سرعت چرخش آن بستگی دارد هر چه سرعت چرخش بیشتر باشد سرعت خواندن و نوشتن هم بالاتر می رود. سرعت چرخش با واحد دور در دقیقه (RPM: Revolutions Per Minute) اندازه گیری می شود. سرعت چرخش معمول سخت دیسک ها 5400RPM و یا 7200RPM است. هر چه سرعت چرخش بالاتر باشد مدت زمان کمتری را برای دستیابی به اطلاعات روی آن باید صرف کنید.

•رابط - اینترفیس (Interface):

رابط، پیوند بین سخت دیسک و کامپیوتر است که برای انتقال اطلاعات به کار گرفته می شود. اکثر سخت دیسک ها از رابط ATA-66 و یا رابط Ultra ATA-100 پشتیبانی می کنند. ATA: Advanced Technology Attachment یک استاندارد برای انتقال اطلاعات است که از سرعت های مختلفی تشکیل شده است. نوع ATA-100 از سرعت بالاتری نسبت به ATA-66 برخوردار است. تقریبا" تمامی کامپیوترهای Desktop از اینترفیس موازی ATA استفاده می نمایند.. حداکثر سرعت انتقال داده در این نوع اینترفیس ها ، 100 و یا 133 مگابایت در ثانیه است.

درایوهائی که از اینترفیس های سریال ATA ( در مقابل اینترفیس های موازی )-- با نام SATA مشهور است -- استفاده می نمایند ، بتدریج متداول می گردند .از اینترفیس های فوق در مواردیکه با مشکل سرعت در ارتباط با اینترفیس های موازی برخورد می شود ، استفاده می گردد(اینترفیس های سریال ATA مشکل کمبود سرعت را برطرف می نمایند) . این نوع درایوها ، قادر به انتقال 150 مگابایت در ثانیه بوده و این میزان در سالیان آینده به مرز 600 مگابایت در ثانیه خواهد رسید . در صورت استفاده از چندین درایو بر روی یک اینترفیس مشابه ، از پهنای باند اضافی بطور مطلوب استفاده و نتایج مثبتی را بدنبال خواهد داشت . استفاده از درایوهای ATA با اینترفیس سریال ، طی سالیان آینده در اکثر کامپیوترهای شخصی بکار گرفته خواهد شد .

اصطلاحات:

** Buffer Cache حافظه موقت ( بافر )
یک فضای موقت برای ذخیره اطلاعات برای بالا بردن کارکرد گردانننده. بالا بودن حجم آن می تواند در کارکرد گرداننده تاثیر زیادی بگذارد. زمانیکه یک سیستم درخواست اطلاعاتی را می نماید ، هارد دیسک علاوه بر اینکه می بایست بازیابی داده درخواستی ر ا انجام دهد بلکه مسئولیت استقرار ( load ) داده در بافر مربوطه به خود را نیز برعهده دارد . بدین ترتیب در صورتیکه پردازنده درخواست مجدد همان اطلاعات قبلی را داشته باشد ، اطلاعات مورد نیاز آن از طریق بافر هارد دیسک تامین خواهد شد . استفاده از دو مگابایت بافر، ظرفیت مناسبی در این رابطه می باشد . در مواردیکه از برنامه های خاصی نظیر فتوشاپ ، استفاده می شود ، ظرفیت هشت مگابایت برای بافر ، منظقی بوده و اثرات مثبتی را در رابطه با افزایش کارائی سیستم بدنبال خواهد داشت . اکنون خرید هارد های با بافر 16 مگابایت برای کار های حرفه ای پیشنهاد میشود ..

** Enhanced Integrated Drive Electronics
یک رابط سخت افزاری کارا که به افزایش سرعت اتصالات و ارتباطات اجرای مختلف کامپیوتر و همچنین توانایی های حافظه اصلی کمک می کند.

** IDE
IDE: Integrated Device Electronics یک رابط سخت افزای کامپیوتر است که برای اتصال دیسک سخت و گرداننده دیسک فشرده به کامپیوتر استفاده می شود.

** Interface
ارتباط دهنده دیسک سخت به کامپیوتر که اکثر سخت دیسک ها از نوع ATA-66 و یا ATA-100 آن پشتیبانی می کنند. عدد هر کدام نشان دهنده حداکثر سرعتی است که سخت دیسک می تواند اطلاعات را به کامپیوتر انتقال دهد. به ترتیب 66 مگابایت و 100 مگابایت در ثانیه.

** Latency
مدت زمانی است که طول می کشد تا گرداننده دیسک سخت هد مخصوص خواندن و نوشتن را به سکتور خاصی برای شروع شدن خواندن و یا نوشتن انتقال دهد که با واحد هزارم ثانیه اندازه گیری می شود.

** Rotational Speed
سرعت چرخش دیسک توسط گرداننده که با واحد دور در دقیقه اندازه گیری می شود. هر چه این سرعت بیشتر باشد عملکرد گرداننده بالاتر است.

** SCSI
SCSI: Small Computer System Interface یک رابط متکی به پردازنده در سطح سیستم که برای ارتباط اجرای اصلی و مهم که معمولا نیاز به سرعت انتقال اطلاعات بالایی استفاده می شود مثل گردانندههای مختلف، اسکنر، پرینتر و ... .

** Seek Time - سرعت جستجو
مدت زمانی که طول می کشد تا سخت دیسک یک رشته از اطلاعات را بخواند یا بنویسد که با واحد هزارم ثانیه اندازه گیری می شود. این زمان در دیسک سخت های حجیم معمولا کوتاه تر است . برای انتخاب یک هارد دیسک انتخاب حداقل (8ms و یا پائین تر) ، پیشنهادی ( 8ms تا 9ms ) ، حداکثر ( 9ms ) پیشنهاد میشود .. متوسط سرعت جستجو ( بر حسب میلی ثانیه اندازه گیری می گردد) در واقع به سرعت پیدا نمودن اطلاعات ( یک بخش خاص از داده ) ذخیره شده در یک درایو اطلاق می شود.اکثر کاربران در زمان انتخاب یک هارد دیسک به موضوع فوق توجه نکرده و حتی در فعالیت های روزمره خود با کامپیوتر کمبودی از این بابت را حس نمی نمایند . در مواردیکه اطلاعات در بخش های متفاوت هارد ذخیره شده باشد، یافتن هر بخش از اطلاعات ذخیره شده و ارتباط بین آنان ، زمان مختص خود را خواهد داشت .

چگونگی ایجاد اشکال در هارد دیسک

مقدمه
وقتی نهایت سعی شما با شکست مواجه شد و فایلی یا دیسکی پر فایل به سرزمین باقی شتافت باز هم امیدی برای برگرداندن داده های مهم شما وجود دارد برنامه های یوتیلیتی وجود دارند که می توانند فایل های پاک شده را احیا کرده ، دیسک های فرمت شده را بازسازی کرده و دایرکتوریها ، جداول تخصیص فایل ، رکورد های بوت اسیب دیده ، قطاع های خراب و... را ترمیم کنند.
*منظور از یوتیلیتی احیای دیسک نرم افزارهایی از قبیل Norton Disk Doctor ،Fix It Utilites و برنامه هایی از دست می باشند.

هیچ یک از این یوتیلیتی ها نمی توانند همیشه بطور کامل انجام وظیفه کنند و شما به تصور اینکه قفسه های پر از ابزار احیا دارید هرگز نباید تهیه کپی های پشتیبان را فراموش کنید. کپی های پشتیبان مناسب بهترین دفاع در برابر اسیب دیدگی داده ها است. تهیه کپی پشتیبان ممکن است خسته کننده ترین مبحث در مباحث کامپیوتری باشد . تکنیک های تهیه کپی پشتیبان ملال اور نبوده ، بلکه بالعکس روش ها و ترفند های جالبی نیز در مورد این وجود دارد . اما حفظ علاقه در موردی که ان قدر بی حاصل به نظر می رسد مشکل است . مانند سرمایه گزاری های تسلیحاتی و بیمه های جانی ، زمانی نتیجه مطلوب و مفید آن دیده می شود که خطری شما را تهدید می کند.

*داده های شما هرگز در برابر خطرات امنیت کامل ندارند*

دو نوع بلا و حادثه ناگوار دیسک را تهدید میکند. در مورد اول فایلها به دلیل سهل انگاری کاربر از بین رفته اما به خود دیسک صدمه ای وارد نمیاید در مورد دوم دیسک با اشکال مواجه شده و به مرمت هایی نیاز دارد .مرمت میتواند هر اقدامی از به اجرا درآوردن برنامهchkdsk در dos تا فرستادن دیسک گردان به تعمیرگاه باشد .درحالت دوم مرمت اغلب جایگزینی معنی میدهد. اغلب در مورد دوم فایل های زیادی نیز از دست میرود گاهی اوقات یک اشکال بسیار کوچک باعث جلوگیری از استفاده دیسک میشود . درچنین شرایطی با یکی از پیغام های وحشتناک خطای سیستم عامل مواجه می شوید .

مشکلات دیسک

اشکالاتی که در تجهیزات پیش می اید مکانیکی یا الکترونیکی است . بیشتر ما اشکال دیسک را به عنوان صدمه ای تصور می کنیم که از برخورد هد های خواندن و نوشتن با سطح دیسک پدید می اید در واقع صدمات هد در یک درصد موارد باعث فرستادن دیسک به تعمیرگاه میشود. تشویش واقعی باید برای زمانی باشد که کپی پشتیبان از اطلاعات تهیه نشده باشد .

MTBF
MTBF دیسک گردان مخفف ( Mean Time Between Failure ) تعداد ساعت هایی را نشان می دهد که دیسک گردان بدون مواجه شدن با اولین اشکال به کار خود ادامه می دهد . این مقدار آماری فقط به دیسک گردان و بخش های الکترونیکی ان مربوط می شود. بسیاری از مردم به MTBF به عنوان نوعی شمارش معکوس برای اسیب دیدگی می نگرند . این درک واقعا درست نیست . در هر موقعیتی ، با ضعیف شدن حوزه مغناطیسی یا انتقال جریان ناگهانی در سیستم ممکن است داده هایی از بین بروند. بدون تعمیر فیزیکی دیسک گردان میتوان این اشکالات را مثلا با فرمت مجدد آن برطرف نمود .امروزه سازندگان روی MBTF های 50000 ساعت به بالا ( شش سال کار مداوم ) تبلیغ می کنند. اما این ساعت یعنی چه ؟ برخی سازندگان می گویند این عدد معرف « استفاده معمول » است که در طول ان دیسک گردان به تعداد دفعات زیادی روشن و خاموش نشود .
*ممکن است تصور کنید با خاموش کردن کامپیوتر در مدت زمانی که چند ساعت مورد استفاده قرار نمی گیرد ، می توانید عمر دیسک گردان خود را افزایش دهید. اما سازندگان دیسک گردان همگی بر این عقیده اند که اگر دیسک گردان ها هرگز خاموش نشوند بیشتر دوام آورده و کار می کنند . تغییرات دمایی ( چرخش حرارتی ) که درطول روشن و خاموش کردن بوجود می اید ، اصطحکاک و فشار زیادی بر سیستم تحمیل می کند. اما با وجود این حرف M در MTBF مخفف "Mean " و به معنای حد متوسط بوده و هر دیسک گردانی ممکن است در اولین روز کاری خود تسلیم روحی خبیث شود. *


اشکالات مکانیکی

اشکالات مکانیکی عموما روی موتوری که صفحات یا محرک جلو عقب هد های خواندن و نوشتن را به حرکت می آورد متمرکز م شود. محرک هد بسیار پیچیده تر بوده ، اما تا کنون اشکالات زیادی در موتور های دیسک گردان نیز دیده شده است.گاهی اوقات موتور می سوزد ، یا میله محوری صفحات فرسوده میشود.

اشکالات الکترونیکی

این اشکالات در مدار دیسک گردان یا برد کنترل کننده پیش می ایند .اجزائ ساده ممکن است بسوزند و اجزا پیچیده ممکن است به دلیل نقایص طراحی یا اشکال مواجه شوند . اشکالات الکترونیکی فقط زمانی باعث وارد امدن صدمه به داده ها میشوند که دیسک گردان در حال نوشتن داده ها باشد این اسیب دیدگی احتمالا منطقه ای بوده اما تا کشف یکی از این موارد ممکن است زمانی طولانی سپری شود و تا ان زمان اجزا دارای اشکال ممکن است به کار ناقص خود ادامه دهند . بدترین نتیجه وقتی حاصل می گردد که یک دایرکتوری یا جدول تخصیص فایل ، قربانی عملیات معیوب نوشتن باشد .این خطای بی سروصدا می تواند تواند تمام داده های شما را از بین ببرد.
ضعف مغناطیسی : علامات مغناطیسی روی سطح دیسک کم کم ضعیف می شوند فایل ها هر چند وقت دوباره نوشته میشود تا سالم باقی بماند اما علامت هایی که قطاع ها را تعریف م کند فقط به هنگام فرمت سطح پایین دیسک نوشته م شود به همین ترتیب رکورد های بوت و برخی از اطلاعات دایرکتوری فقط یک بار نوشته میشود پس از چند سال کنترل کننده دیسک ممکن است قادر به خواندن بعضی از این علامت ها نباشد . یا اینکه خطاهای سبک به سطح غیر قابل پذیرفتنی افزایش پیدا کند .

تحلیل رسانه : پوشش مغناطیسی صفحات دیسک خیلی آهسته تحلیل میرود به خاطر بیاورید حتی وقتی دیسکی نو است نقاطی روی صفحات آن دارای قدرت حفظ مغناطیسی به نسبت ضعیفی بوده و به ندرت می تواند به عنوان حوزه های مغناطیسی عمل کنند با مستهلک شدن رسانه این نقاط نیز بی اثر شده و خطاهای سبک افزایش یافته و قطاع های خراب جدیدی شکل می گیرند .


موج الکتریکی : یک جریان ولتاژ قوی ممکن است از محافظ موج و مدار و محافظ توکار کامپیوتر بگذرد .این امکان وجود دارد اما احتمال اینکه این موج به هد خواندن و نوشتن نفوذ پیدا کند بسیار کم است با وجود این می تواند به بخش های الکترونیکی آسیب وارد ساخته و باعث توقف کار دیسک گردان شود .

صدمات هد : هد با سطح دیسک تماس پیدا می کند در بهترین حالت فقط محدوده کوچکی متاثر شده و با فرمت مجدد دیسک و کنار گذاشته شدن ناحیه آسیب دیده دیسک ممکن است قابل استفاده گردد .در بدترین حالت هد خواندن و نوشتن با سکتور صفر که سیستم عامل جدول بخش بندی دایرکتوری ریشه و جداول تخصیص فایل ها را در آن نگه می دارد برخورد می کند در این حالت رسانه ممکن است تا حدی آسیب ببیند که دیسک پس از فرمت مجدد نتواند از ناحیه خاصی از سیستم عامل پشتیبانی کند حتی وقتی آسیب دیدگی جزیی هم باشد ذراتی از رسانه ممکن است از سطح صفحه جدا شده و در محفظه دیسک گردان معلق شده و آماده ایجاد صدمه دیگری گردد .

خطای کاربر : یک کاربر بی تجربه علاوه بر پاک کردن اتفاقی فایل ها یا فرمت تصادفی دیسک می تواند با بوت کردن کامپیوتر حین عملیات دیسکی به داده ها آسیب برساند تا فایلی کاملا روی دیسک نوشته نشود ورودی دایرکتوری آن نو سازی نمی شود .

*صدمه دیسک سخت باعث ابراز خشم و بد گویی در بیشتر مردم ، بجز افراد متدین می گردد : « سازنده بی لیاقت » « فروشنده متقلب » ، « مشاور قلابی » و... علت اصلی عصبانیت روشن است : کاربر در تهیه کپی پشتیبان کوتاهی کرده است. *

چرا هد به دیسکت ها صدمه نمی زند ؟

ممکن است تعجب کرده باشید که چرا هد به دیسکت ها صدمه نمی زند. در واقع چون به هنگام چرخ دیسک ها همیشه هد های خواندن و نوشتن روی سطح انها قرار دارند به نظر می رسد که دائما با در معرض خطر آسیب دیدگی هستند . اما صدمه مستلزم وارد امدن فشار زیاد به یک نقطه کوچک از سطح دیسک می باشد و دیسک گردان فلاپی نیز بدین شکل طراحی نشده است . دیسک به ارامی می چرخد ، هدها بزرگند و خود دیسک نیز انعطاف پذیر می باشد . وقتی فشاری به دیسک گردان فلاپی وارد میاید انرژی خود دیسک تشدید نشده و روی سطح وسیع تری پخش می می گردد . نتیجه ، فرسودگی خفیفی خواهد بود . اما گرچه صدمه انچنانی به دیسک وارد نمی اید اما در اثر ساییدگی مداوم با هد ها و پاکت نگهداری ان کم کم فرسوده می شود. به همین دلیل است که سیستم عامل دائما دیسکت ها را نمی چرخاند.

احیای دیسک :

احیای فایل پاک شده
از انجا فایل پاک شده دست نخورده باقی می ماند احیای ان باید ساده باشد ، و اغلب هم همین طور هم است . اما گاهی اوقات هم مشکلاتی پیش می اید ، از دست دادن اطلاعات فایل در fat تا حدی مصیبت بار است . گذشته از این ها هزاران کلاستر در دیسک وجود دارد که فقط fat پیوند انها را نشان می دهد .کلاستر آغازین فایل در ورودی دایرکتوری ان ثبت شده ، بنابراین همیشه می توانیم از موقعیت ان مطلع شویم . اما کلاستر های بعدی ان ممکن است در هر جایی از دیسک قرار گرفته باشند . برای احیای یک فایل ، نه تنها باید کلاستر های آن را بیابیم ، بلکه باید انها را با نظم صحیح اولیه مرتب کنیم.

روش عکس فوری ( Disk Snap Shot )
برای احیای دیسک سختی که به طور اتفاقی فرمت شده دو روش وجود دارد روش اول مستلزم نگه داشتن یک یوتیلیتی ویژه روی دیسک است که از دایرکتوری ریشه جدول تخصیص فایل و اطلاعات دیگر سیستم عامل یک عکس فوری می گیرد این یوتیلیتی را در هر زمانی می توان اجرا کرد اما معمولا از طریق فایل Autoexec.Bat فراخوانده می شود تاا عکس فوری حداقل روزی یک بار که کامپیوتر بوت می شود به طور اتوماتیک گرفته شود. این روش اطلاعات را در فایلی ذخیره ساخته و یک رشته کاراکترهای منحصر به فردی مانند یک امضا را به ابتدای فایل می افزاید این فایل نیز مانند هر فایل دیگری در لیست دایرکتوری گنجانده می شود تا یافتن و نوسازی آن به سرعت صورت گیرد علاوه بر این یوتیلیتی که این فایل را ایجاد و نوسازی می کند می خواهد که تمام کلاستر های اشغالی این فایل مجاور باشند .
اگر دیسک به طور اتفاقی فرمت شود این برنامه را باید از طریق دیسکت به اجرا در آورد ورودی دایرکتوری که نقطه شروع فایل داده ای را مشخص می کند از بین رفته است بنابراین یوتیلیتی باید دیسک را مورد پویش قرار دهد تا امضای منحصر به فرد ابتدای فایل را بیابد. چون کلاستر های این فایل مجاور هم هستند این یوتیلیتی به تمام داده های ان دستیابی داشته و به جایگزین کردن دایرکتوری ریشه ، fat و ساختار های دیگر می پردازد. در اصل دیسک فرمت شده احیا میشود اما هنوز هم ممکن است مشکلاتی وجود داشته باشد . احتمالا بین زمان تهیه عکس فوری و زمان فرمت شدن دیسک تغییراتی در دیسک روی داده است . بخش هایی از فایل ها ممکن است از دست رفته باشد . ساب دایرکتوری ها و تمام فایل های انها بدون ردپایی ناپدید می شوند. با وجود این در مقایسه با تمام مواد دیگر این مشکلات کوچک بوده و ممکن است بتوان بعدا توسط یوتیلیتی احیای فایل های پاک شده ترمیم نمود. اگر نوسازی فایل image بیش از یک بار در هر روز انجام شود خطر ناقص شدن فایل های پاک شده یا ساب دایرکتوری ها کم می شود.


عملکرد عکس فوری
وقتی فایل image برای نگهداری کپی هایی از دایرکتوری ریشه و جدول تخصیص فایل ایجاد نشده باشد برنامه احیای دیسک فرمت شده باید به تنهایی دست به کار شود. در واقع این برنامه نقش یک یوتیلیتی عظیم الجثه احیای فایل های پاک شده را بازی کند و دلیرانه وارد میدان شود اما نمی توان از ان انتظار احیای کامل داده ها را داشت . این یوتیلیتی کارش را با جستجوی قطاع های حاوی ورودی های تک نقطه ( . ) و دو نقطه ( .. ) برای یافتن ساب دایرکتوری های قبلی شروع می کند. اگر ساب دایرکتوری پیوسته باشند برنامه میتواند راه خودش را تا انتهای ان یافته و سپس در ان به دنبال کلاسترهای اغازین ساب دایرکتوری های دیگر بگردد . اگر بخت یاری کند ساختار درختی دایرکتوری کاملا سر از خاک بر می اورد . با وجود این مشکل دیگر این است که نام ساب دایرکتوری های دایرکتوری ریشه با پاک شدن دایرکتوری ریشه کاملا از بین رفته است. برای حل این مشکل یوتیلیتی احیا نام های را از خودش برای این دایرکتوری ها تعیین میکند که بعدا می توانید انها را تغییر دهید.
پس از بازسازی ساختار درختی دایرکتوری ، یوتیلیتی احیای دیسک فرمت شده کلاستر اغازین فایل های این ساب دایرکتوریها را یافته و روند احیا ی فایلهای پاک شده را برای هر یک از انها پیش می گیرد.
طول فایلها از لیست دایرکتوری مشخص شده بنابراین یوتیلیتی می تواند تعداد قطاع های مورد نیاز انها را تعیین نماید. با وجود این فایلهای واقع در دایرکتوری ریشه احیا نمیشوند زیرا نام و اشاره گر کلاستر های آغازین انها در طول عملیات فرمت ناپدید شده اند . معمولا این موضوع هیچ مشکلی را ایجاد نمی کند. زیرا فایل های داده ای نباید در دایرکتوری ریشه قرار داه شوند. فایل هایconfig.sys و autoexec.bat را به سادگی میتوان به وسیله یوتیلیتی احیای فایلهای پاک شده بازیابی نمود.
اگر اخیرا عملیات پیوسته سازی ( Disk Defrag ) روی دیسک انجام شده باشد. همه چیز را میتوان احیا نمود و بر عکس تکه تکه بودن فایل ها احیای موثر فایل ها را برای یوتیلیتی غیر ممکن می سازد . بدون جدول تخصیص فایل که به برنامه بگوید کدام قطاع ها اشتراکا فایلها را تشکیل می دهند ، هزاران قطاع وجود دارد که ممکن است هر یک بخشی از فایل خاصی باشند. این مسئله می تواند وحشتناک ترین کابوسی باشد که کامپیوتر به خود دیده است. به جای تحمل و دست و پنجه نرم کردن با این همه مشکلات ارزش این را دارد که زحمت نصب یوتیلیتی را بکشید که اطلاعات مهم مربوط به دیسک در فایلی ثبت می کند .

نگهداری و محافظت از دیسک سخت

محافظت جریان برق
اختلالات جریان برق به هنگام نوشتن دیسک در ناحیه سیستمی سیستم عامل در سکتور صفر ، بزرگترین صدمات خود را به دستگاه وارد می سازد . سیستم عامل نمی تواند با دایرکتوری ریشه اسیب دیده کار کند و این بدان معناست که تمام داده ها از دست می روند . موج هایی از ولتاژ که از طریق مدار محافظت دیسک گردان می گذرند ممکن است باعث فروپاشی مغناطیس روی سطح دیسک شده و به علامت های فرمت و داده ها صدمه برسانند .
سطوح محافظت از اختلالات جریان برق
• استفاده از محافظ های نوسان برق
• استفاده از منبع تغذیه اماده به خدمت( Stanby Power Supply ) SPS
• استفاده از منبع تغذیه بدون وقفه (Uninterrupted Power Supply ) UPS
در پائین ترین سطح از محافظت می توانید فیلتر جریان برقی به کامپیوتر اضافه کنید که ناپایداری های ولتاژ و سرعت بالا را میگیرد. برخلاف انچه که خیلی ها به شما خواهند گفت همه انها مشابه و یکسان نیستند. محافظ های نوسان برق دو وظیفه دارند : جذب موج یا جرقه و پراکندن ان. بهترین طراحی ها در ابزار هایی به نام وریستور های اکسید فلزی (metal – oxide varistors ) و دیود های ریزشی ( avalanche diodes ) برای پاسخگویی به این امواج در عرض چند میلیاردیم ثانیه و لامپ های تخلیه گازی ( gas discharge tube ) برای پراکندن برق اضافی گرد اوری شده اند .
استفاده از منبع تغذیه اماده به خدمت ( sps ) یا منبع تغذیه بدون وقفه ( ups ) دیگر سطوح محافظت است .این دستگاه ها علاوه بر تنظیم ولتاژ از باطری های پشتیبانی استفاده می کنند که به هنگام قطع جریان برق بلافاصله وارد مدار می شوند . دستگاه های sps سریعا جریان برق باطری را وصل می کنند ( با تاخیری کمتر از 15 میلی ثانیه ) در حالیکه دستگاه های ups گران قیمت همیشه جریان برق را از باطری ها ارائه می دهند که دائما شارژ می شوند . جریان برق پشتیبان بسته به نیاز سیستم شما از پنج دقیقه تا چند ساعت برق سیستم را تامین می کند. پنج دقیقه ممکن است زمان کوتاهی به نظر بیاید ولی برای ذخیره کارتان و خاموش کردن کامپیوتر خیلی زیاد هم است.


تعمیر دیسک

این کار دو نوع تعمیر نرم افزاری و سخت افزاری را شامل می شود :

تعمیر نرم افزاری شامل فرمت سطح پائین و سطح بالا است . فرمت سطح پائین توسط یک برنامه یوتیلیتی صورت می گیرد که قطاع هایی را هر شیار به انها تقسیم می شود ، تعریف کرده و بر چسپ می زند . سپس رسانه هر قطاع را آزمایش می کند تا ببیند ایا می تواند به خوبی داده ها را نگهدارد ( بسیاری از دیسک گردان های IDE نیازی به فرمت سطح پائین ندارند و در داخل کارخانه سازنده این عمل روی ان صورت می گیرد.) برنامه فرمت سطح پائین به دنبال قطاع های خراب گشته و در جدول تخصص فایل ( fat ) جای ان را از درجه اعتبار ساقط می کند .این برنامه یک کد ویژه ای باقی می گذارد که برای کنترل خطا های تک تک شیار ها مورد می گیرد . وقتی مشخص کرده باشید که شیار خاصی خراب است ا. این برنامه عمدا شماره غیر معتبری در این مکان می نویسد . بعدا برنامه فرمت سطح بالا به این شماره برخورد و می فهمد که شیار قابل استفاده نیست . بدین ترتیب تمام قطاع های غیر قابل استفاده علامت گذاری می شود . در دیسک گردان های جدید نیازی به مشخص کردن شیار خراب از سوی کاربر نمی باشد و تنها کاری که کاربر انجام می دهد تائید صحت اطلاعاتی است که خوانده می شود .

تعمیر سخت افزاری : گذشته از تمام صحبت ها در مورد هدهای معلق و قطاع های اسیب دیده از شنیدن اینکه بیشتر اشکالات دیسک های سخت، الکترونیکی است ممکن است متعجب شوید ! این بدان معناست که تعمیر دیسک گردان بدون باز کردن ان امکان پذیر است .اگر بخش های مکانیکی دیسک سخت خراب شوند ، تعمیر آن مشکلتر خواهد بود. برای این منظور تعمیر گاه باید مجهز به اطاق بسیار تمیزی باشد . قبل از اینکه دیسک گردان به این اطاق برده شود باید دقیقا تمیز شده و کارمندان نیز باید ماسک و کلاه استفاده کنند. برای انها حفظ داده ها بدین معناست که دیسک را فرمت نکنند ، که در این صورت نیز قادر نخواهند بود دیسک را مورد ازمایش درستی قرار دهند . اگر علامات اطلاعاتی صفحات دیسک گردان های حلقه صوتی آسیب ببینند ، ترمیم ان فقط از عهده سازنده دیسک گردان بر می اید.



اشنایی با پیغام خطاهای مرتبط با دیسک سخت و روش های پیگیری و رفع ان



Hard disk controller failure

موضوعHard disk controller failure
علت: این پیغام خطا یا پیغامهای مشابه می تواند به دلایل زیر باشد:

1- هارد درست وصل نشده است.
2- هارد درست نصب نشده است.
3- کابل هارد خراب است.
4- عدم کارکرد صحیح هارد.
5- برد رابط یا مادربرد شما خراب است.
________________________________________

راه حل ها:
هارد درست وصل نشده است
مطمئن شوید کابلها از پشت بدرستی به هارد وصل شده است. هر هارد حداقل دو کابل دارد: کابل برق و کابل Data که کاملا باید به درایو هارد وصل شود.
نکته: کابل Data باید در جای صحیح و در مسیر درست نصب شده باشد.رایانه هایی که به صورت IDE/EIDE هستند. به طور معمول یک طرف کابل رنگ قرمز یا آبی دارد که باید به سمت کابل برق باشد.
مرحله بعد: حال مطمئن شوید که کابل Data به مادربرد درست وصل شده است.
نکته: اگر کابلها به نظر می آید که درست وصل شده اند، یکبار آنها را درآورده و مجددا وصل کنید.
________________________________________
هارد درست نصب نشده است
اگر هارد جدیدی را به تازگی وصل کرده اید مطمئن شوید که Jumper آن درست Set شده است.
مطمئن شوید هارد شما detect کرده و بدرستی در BIOS نصب شده است. اگر BIOS شما حالت "Auto" را پشتیبانی میکند از این حالت استفاده کنید.
نکته: اگر هارد دیسک شما توسط BIOS شناخته نمی شود امکان دارد یکی از موارد ذیل اتفاق افتاده باشد.
________________________________________
کابل هارد خراب است
اگر با وجود راه حلهای پیشنهادی هنوز مشکل شما برطرف نشده اشت، ممکن است کابل Data خراب باشد، آن را با یک کابل جدید عوض کنید.
________________________________________


عدم کارکرد صحیح هارد
اگر مشکل شما همچنان وجود دارد احتمالاً هارد شما خراب است. توصیه می شود هارد خود را تعمیر یا تعویض کنید.
________________________________________
برد رابط یا مادربرد شما خراب است
در نهایت اگر هیچیک از راههای ذکر شده مشکل موجود را برطرف نکرد، احتمالاً به خاطر اتصال نامناسب برد رابط یا مادربرد می باشد که برای رفع این مشکل باید مادربرد تعویض شود و اگر تحت گارانتی است با شرکت گارانتی کننده تماس حاصل کنید.


Hard disk fail


موضوع: Hard disk fail
اطلاعات اضافی: این پیغام مستقیماً مربوط به خراب بودن هارد دیسک می باشد.
علت: این مشکل به دلایل زیر پیش می آید:

1- هارد دیسک بدرستی وصل نشده است.
2- هارددیسک در CMOS بدرستی نصب نشده است.
3- کابل هارد مشکل دارد.
4- هارد شما خراب است.
________________________________________
هارد دیسک بدرستی وصل نشده است.
مطمئن شوید کابلها از پشت بدرستی به هارد وصل شده است. هر هارد حداقل دو کابل دارد: کابل برق و کابل Data که کاملا باید به درایو هارد وصل شود.
مطمئن شوید IDE کابل به مادربرد وصل شده است.
و در آخر اگر این یک هارد جدید است مطمئن شوید که Jumper های آن بدرستی Set شده است.
________________________________________
هارد دیسک در CMOS بدرستی نصب نشده است.
از نصب هارد دیسک بر روی CMOS اطمینان حاصل کنید. تنظیمات هارد باید هریک بدرستی تنظیم شود و اگر رایانه شما پنتیوم یا بالاتر است باید بر روی حالت "Auto" قرار گیرد.
________________________________________
کابل هارد مشکل دارد.
اگر از دو روش فوق به نتیجه مطلوب نرسیدید کابل IDE هارد خود را تعویض کنید.
________________________________________
هارد شما خراب است.
اگر هیچیک از راه حلهای بالا موثر واقع نشد هارد شما یا مادربردتان مشکل دارد و باید آن راتعمیر یا تعویض کنید.ihc



Unable to see full amount of hard drive


موضوع Unable to see full amount of hard drive:
علت: قبل از اینکه توضیح دهیم که چرا هارد به طور کامل detect نمی کند باید به این مسئله دقت شود که هنگام نصب ظرفیت کامل آن دیده نمی شود.برای مثال اگر یک هارد با ظرفیت 6 GB بر روی رایانه نصب شود در موقع خواندن تنها 5.9 GB را نشان می دهد.حال اگر قسمتی بزرگ از partition هارد قابل خواندن نیست یا دیده نمی شود می تواند ناشی ازدلایل زیر باشد:
1- محدودیت
2- CMOS بدرستی نصب نشده است.
3- مشکل نرم افزاری
4- مشکل BIOS/ محدودیت،مشکل سخت افزاری
________________________________________
راه حل:
محدودیت
ممکن است قسمتی از هارد به خاطر محدودیتهای نرم افزاری یا سخت افزاری دیده نشود. در زیر فهرست محدودیتها عنوان شده است. اگر باهیچیک از مشکلات روبرو نیستید بهتر است موارد دیگر را مطالعه کنید.
مرجع موضوع/ سئوال
1 فقط 2GB از partition دیده می شود.
2 هارد دیسک مثل یک هارد 540 MB دیده می شود.
3 بیشتر از 8.4 GB هارد خوانده نمی شود.
4 بیشتر از 33.8 GB از هارد قابل خواندن ویا بوت کردن نمی باشد.

________________________________________
CMOS بدرستی نصب نشده است
مطمئن شوید که هارد در CMOS نصب شده است.
• اگر رایانه شما تنظیم "Auto" ویا "Auto detect" دارد آن را بر روی این حالت تنظیم کنید.
• اگر رایانه شما هیچکدام از تنظیمات فوق را ندارد باید هارد را به طور دستی در CMOS تعریف کنید.
________________________________________
مشکل نرم افزاری
دقت کنید که با دستور Fdisk پارتیشن های هارد دیسک را پاک یا دوباره باسازی نکرده باشید.این مسئله باعث از بین رفتن کلیه اطلاعات هارد شما می شود اما به هر حال به شما اطمینان می دهد که با مشکلات دیگر روبرو نیستید.
وقتی که می خواهید هارد را پارتیشن بندی کنید با انتخاب گزینه 4 که اطلاعات مربوط به پارتیشن ها را نشان می دهد مطمئن شوید که هارد در حال حاضر پارتیشن ندارد. اگر پارتیشنی وجود نداشت مطمئن شوید که پارتیشن primary از کل ظرفیت هاردتان استفاده کند مگر اینکه بخواهید بیشتر از یک پارتیشن بسازید.
وقتی که هارد را پارتیشن بندی کردید، آنها را یکبار نگاه کنید و مطمئن شوید که به طور 100% detect می کند و ظرفیت آن بدرستی نشان داده می شود.
________________________________________
مشکل BIOS/ محدودیت مشکل سخت افزاری
حالا اگر با راه حلهای بالا مشکل همچنان به قوت خود باقی است شما احتمالا مشکل BIOS و محدودیت آن را دارید و یا مشکل سخت افزاری دارید.
اگر رایانه قدیمی و مدل پایین دارید احتمالا BIOS شما هارد را هنگام نصب پشتیبانی نمی کند که برای رفع این موضوع باید BIOS خود را به روز( Update) کنید تا بتواند هارد بزرگتری را پشتیبانی کند. خیلی از هاردها دیسکتی به همراه دارند که نرم افزار DDO)Disk Drive Overly) را به همراه دارد که کمک میکند تا کل ظرفیت هارد شناخته شود.
اگر رایانه شما مدل جدید است احتمالا هارد شما مشکل فیزیکی پیدا کرده است و آن را باید به شرکتهای تعمیر کننده هارد جهت تعمیر ببرید.


Invalid Media Type reading drive C

پیغام Invalid Media Type reading drive C:
موضوع: پیغام Invalid Media Type reading drive C
علت: این موضوع بر اثر یکی از موارد زیر اتفاق می افتد:
1- هارددیسک بدرستی Format نشده است.
2- هارد دیسک Fdisk شده اما Format نشده است0
3- هارد شما بدسکتور دارد.
________________________________________
راه حل:
هارد دیسک بدرستی Format نشده است.
اگرهنگام Boot رایانه شما، پیغام فوق را دریافت کردید این بدین معنی است که Format هارد دیسک شما قابل خواندن نیست.
• رایانه را با استفاده از یک دیسکت Boot بالا بیاورید.
• جلوی A:/> تایپ کنید C: و دکمه Enter را فشار دهید.
• اگر پیغام فوق را دریافت نکردید به شرح زیر عمل کنید:
تایپ کنید A: و دکمه Enter را فشار دهید
تایپ کنید fdisk/mbr و دکمه Enter را فشار دهید
تایپ کنید Sys c: و دکمه Enter را فشار دهید
اگر شما پیغام "System Transferred" دریافت کردید، رایانه را Reboot کنید مشکل شما باید برطرف شده باشد.
• اگر مجددا پیغام " Invalid Media Type reading drive C:" را دریافت کردید احتمالاً عمل Format هارد شما بدرستی انجام نشده و به شما پیشنهاد می شود هاردتان را مجدداً Format کنید. برای انجام این کار با دیسکت Bootable سیستم را راه بیاندازید و تایپ کنید:
Format c: و دکمه Enter را فشار دهید.
این عمل کلیه اطلاعات هارد شما را پاک می کند و با دوباره Format شدن هارد، شما می توانید از هاردتان استفاده کنید. اگر در طول Format کردن باپیغام Bad sector مواجه شدید هارد شما بدسکتور گرفته و باید آجهت رفع آن به تعمیرگاه های هارد مراجعه نمایید.
________________________________________
هارد دیسک Fdisk شده اما Format نشده است0
اگر اخیراً هاردتان را Fdisk کرده وPartition هایتان را پاک کرده باشید قبل از اینکه هارد شما بتواند خوانده شود باید آن را Format کنید با تایپ جمله زیر پس از راه اندازی سیستم بوسیله یک دیسکت Boot:
تایپ کنید Format c: و دکمه Enter را فشار دهید.
این عمل کلیه اطلاعات هارد شما را پاک می کند و با دوباره Format شدن هارد، شما می توانید از هاردتان استفاده کنید. اگر در طول Format کردن باپیغام Bad sector یا allocation units مواجه شدید هارد شما بدسکتور گرفته و باید آجهت رفع آن به تعمیرگاه های هارد مراجعه نمایید.
________________________________________
هارد شما بدسکتور دارد
اگر شما partition های هارد خود را پاک کردید و هاردتان را مجدداً Fdisk و Format کردید وپیغام missing sectors یا allocation units دریافت کردید هارد شما بدسکتور گرفته است و باید آجهت رفع آن به تعمیرگاه های هارد مراجعه نمایید.


Disk boot failure

موضوع: خرابی دیسک boot
دلیل: این مشکل ممکن است به دلایل ذیل بوجود آید:
1- boot option یا معرفهای بوت در CMOS درست set نشده اند.
2- نبودن سی دی بوت یا CDROM در کامپیوتر شما.
3- کلیه ابزار و معرفهای boot قابل بوت شدن نیست.
________________________________________
راه حل:
Boot option یا معرفهای بوت در CMOS درست set نشده اند
مطمئن شوید که معرفهای بوت کاملا بر CMOS نصب شده باشد.در زیر مثالها یی از چگونگی و راه های بوت آورده شده است.
1- فلاپی
2- CDROM
3- هارد
4- دیگر بخشها/ شبکه
________________________________________
نبودن سی دی بوت یا CDROM در کامپیوتر شما
وقتی سی دی یا CDROM در کامپیوتر نباشد این عمل باعث می شود که کامپیوتر از دیسک مربوطه عمل بوت را انجام دهد.
________________________________________
کلیه ابزار ها و معرفهای boot قابل بوت شدن نیست
حال اگر از طریق کلیه راه های پیشنهاد شده به نتیجه ای نرسیدید و دوباره مشکل مطرح شده پیش آمداحتمالا به این علت است که کامپیوتر هیچ ابزاری را که bootable باشد نمی شناسد.سعی کنید از فلاپی bootable استفاده کنید.
اگر از طریق دیسکت مشخص نتوانستید اینکار را انجام دهید از وصل فلاپی درایو مطمئن شوید.
اگر با استفاده از دیسکت bootable توانستید این عمل را انجام دهید مطمئن شوید که هارد شما قابل خواندن است.



Bad Sector


موضوع: bad sector یا bad cluster
علت: این مشکل بخاطر استفاده از نرم افزار های خراب یا بخاطر خراب شدن هارد بوجود می آید.
________________________________________
راه حل: اگر شما دستور Scan disk را اجرا کنید ویا دستور های دیگر مربوطه و به شما پیغام دهد که هارد شما bad است باید از اطلاعات خود Backup بگیرید و درایو مورد نظر را format کنید تا مطمئن شوید که آیا مشکل به خاطر نرم افزار خرابی می باشد یا هارد شما مشکل bad sector پیدا کرده است.
اگر شما هارد را format کردید و پیغام "bad sector error" یا "bad or missing allocation units" دریافت کردید این بدان معنی است که هارد شما مشکل بدسکتور پیدا کرده و باید رفع شود (جدول رفع بدسکتور شرکت I.H.C)
حال اگر شما چنین پیغامی را دریافت نکردید این بدان معنی است که نرم افزار یا اطلاعات درایو مورد نظر مشکل دارد.



اشنایی با چهار شرکت مطرح تولید کننده هارد دیسک

مسئله ای که امروزه مهمترین هنجار خرید رایانه برای اشخاص شده است میزان ظرفیت و سرعت هارد دیسک رایانه آنهاست. بعضی ها (تقریباً همه) معتقد هستند که باید بیشترین ظرفیت هارد موجود در بازار را تهیه کرد! (اگه پول داشته باشند) یا بعضی ها می گویند باید سریعترین هارد موجود را تهیه کرد (به ویژه scsi ). حالا شما کدامیک را انتخاب می کنید؟ سرعت یا ظرفیت؟ یا شاید هم هر دو؟ البته به یقین کمتر کسی است که احتیاج به سرعت بالای هارد پیدا کند چون بیشتر کاربران به این سرعت نیاز ندارند. حتی هاردهای معمولی IDE دور بالا نیز کاملا از سرعت آنها بهره گرفته نمی شود. مسئله مهمی که بیشتر باید در نظر داشته باشید اینست که آیا مادر برد یا برد اصلی شما قادر به پشتیبانی از ظرفیت هارد دیسک شما هست یا خیر! البته این مسئله هم تا حدودی از طریق Up Date کردن Bios قابل حل است ولی در بعضی موارد چنین نیست! چند نمونه هارد را در ادامه به شما معرفی می کنم که خودتان با سلیقه خودتان و نیازی که دارید انتخاب کنید.

شرکت Maxtor بعد از خرید شرکت پرآوازه Quantum به یکی از غولهای تولید کننده هارد در جهان تبدیل شده است. پس ابتدا به سراغ این شرکت می رویم. محصولات Dimond Max این شرکت که 5400 دور در دقیقه دارند از پر طرفدار ترین هاردها در ایران و جهان هستند (منبع: جام جم). صدای بسیار کم و سرعت مناسب و حرارت پایین و از همه مهمتر ایمنی بسیار بالا (از دست رفتن پارتیشن) از ویژگیهای این سری محصول می باشد. از محصولات دیگر این شرکت Dimond Max Plus است که 7200 دور در دقیقه دارد و از پر سرعت ترین هاردها برای سری IDE می باشد. البته هنوز هم کم و بیش محصولاتی با نام شرکت Quantum در بازار دیده می شود که همان محصول شرکت Maxtor می باشد و این ذکر نام Quantum هم یکی از ترفندهای مشتری مداری این شرکت در عرصه فروش هارد می باشد. همین طور محصولی با نام QMax که باز هم محصول همان شرکت Maxtor است و از همان سری ترفندهای شناساندن نام به بازار استفاده کرده است.


نوبت بعد از هاردهای Maxtor به هاردهای شرکت Seagate می رسد که بیشترین سهم را از بازارهای جهانی در اختیار دارد (منبع: جام جم) چرا که سابقه زیادی در تولید هارد دیسک داراست. سریMedalist این شرکت یکی از پرطرفدارترین هاردها در جهان بود و اکنون نیز سری U6 از تولیدات پرفروش این شرکت است که رقیب جدی محصولات Maxtor به شمار می آید. این شرکت با ارائه گارانتی معتبر در ایران (البته گارنتی شرکتی) انتخاب دوم برای مشتریان حرفه ای هارد در ایران نیز به شمار می رود. با توجه به قدمت و تجربه کافی این شرکت در تولید هارد دیسک می توان انتخاب این هارد را هم انتخابی هوشمندانه دانست.


اگه نوبتی هم باشه نوبت به معرفی هاردهای شرکت Western Digital رسیده.
Western Digital که مدتها نقش کمرنگی در عرصه (خوفناک) تولید هارد دیسک داشت، چندی است که دوباره به یاد دوران ابهت و شکوه خود افتاده و با تولید نمونه هایی واقعاً و انصافاً عالی، در پی جایگاه سابق خود (مکان اول) است.
یکی از مدلهای نسبتاً جدید و معروف این شرکت در گروه مدلهای IDE (که انصافاً می توان گفت با SCSI رقابت می کند) مدل WD1200JB است که با داشتن 8 مگا بایت حافظه Cash و 7200 دور سرعت قابلیتهای بسیار بالایی در هنگام کار به طور دائم و فراخوانی و کارکردن با فایلهای سنگین (حجیم) دارد. اما همان طوری که خود شما بهتر از من مطلع هستید هنوز هم نمی توان هاردهای Western Digital را به راحتی و فراوانی هاردهای شرکت Maxtor در بازار پیدا کرد. شایان ذکر است که تفاوت قیمت نسبتا قابل توجهی هم با هاردهای Maxtor دارد که در مقابل کیفیت آن (اگه اصل و اوریجینال باشد) بسیار ناچیز و ناقابل است!


در آخر به بررسی هاردهای شرکت Fujitsu می پردازیم. شرکت Fujitsu هم مانند بسیاری از شرکتهای دیگر تولیدات زیادی در زمینه هارد دیسک دارد. البته تولیدات این شرکت به اندازه تولیدات دیگر شرکتها (که قبلاً به آنها اشاره کردیم) از محبوبیت برخوردار نیست. علت این امر هم پایین بودن کیفیت محصولات این شرکت نیست، بلکه ناشناخته بودن این شرکت جوان (جوان از نظر مدت زمان فعالیت نه سن اشخاص آن!) در عرصه هارد دیسک است. در هر صورت سری MPG از تولیدات شرکت Fujitsu توانایی رقابت را با بیشتر هارد دیسکها را داراست (البته نه از نظر قیمت).و در انتها Samsung که نمی توان آن را در زمره تولید کنندگان هارد دیسک قرار داد. چرا که تنوع تولیدات آن بسیار کم است و هنوز راه زیادی برای تبدیل شدن به یک شرکت تولید کننده هارد دیسک در پیش رو دارد. اما کیفیت همین مدلهای کم و محدود این شرکت نیز قابل قبول است و از استاندارد خوبی برخوردار هستند.


حتما هارد دیسک خود را با گارانتی معتبر (نه شرکتی و نه مغازه‏ای!) تهیه کنید. چرا که حتی بهترین نوع هارد دیسکها نیز به سادگی در معرض خطر (نابودی و انقراض!) قرار می گیرند که همانا به دلیل حساسیت بسیار بالای آنهاست.
ترتیب معرفی مارکها در این سری مقاله‏ها بنا به میزان پرفروشی و اعتبار این شرکتها بوده است و دلیلی برای پایین یا بالا بودن کیفیت محصولات به ترتیب ذکر شده نبوده است